Przepuklina okołostomijna
Czym jest przepuklina okołostomijna?
Przepuklina okołostomijna to patologiczne uwypuklanie się zawartości jamy brzusznej, a dokładnie głównie jelita cienkiego – rzadziej innych narządów, do otworu w ścianie brzucha, w którym wyłoniona została stomia. Jest to rodzaj przepukliny pooperacyjnej, która stanowi powikłanie po zabiegu i dotyczy niestety aż ok. 50% pacjentów u których wykonano stomię. Przepukliny okołostomijne w większości przypadków powstają w przeciągu pierwszych dwóch lat od zabiegu wyłonienia stomii ale mogą się pojawić nawet po kilku lub kilkudziesięciu latach od operacji. Wyróżnia się dwa rodzaje przepuklin okołostomijnych:
- przepuklinę okołostomijną prawdziwą, w przypadku, której zbyt szeroki kanał stomijny jest przyczyną przemieszczania się jelit do otworu stomii,
- przepuklinę okołostomijną rzekomą, w przypadku której nadmierne zwiotczenie tkanek wokół stomii (a nie poszerzenie kanału stomijnego) jest przyczyną przemieszczania się jelit do otworu stomii.
Przepuklina okołostomijna – przyczyny powstawania
Na poszerzenie się otworu wokół stomii wpływają głównie siły styczne, powodujące osłabienie powłok brzusznych oraz zwiększone ciśnienie wewnątrzbrzuszne do, którego dochodzi na skutek kichania, kaszlu, wymiotów, chodzenia czy podnoszenia cięższych przedmiotów. Do czynników zwiększających ryzyko pojawienia się przepukliny okołostomijnej zalicza się:
- zaawansowany wiek pacjenta
- otyłość, nadwagę
- palenie papierosów
- terapię sterydami
- przewlekłe zaparcia
- chorobę obturacyjną płuc
- cukrzycę
- obwód pasa przekraczający 100 cm
- płeć żeńską
- niedożywienie
- zaawansowaną chorobę nawrotową
- powikłania/zakażenia rany pooperacyjnej po zabiegu wyłonienia stomii
- nieprawidłowe wyłonienie stomii
- wyłonienie stomii na jelicie grubym (mniejsze ryzyko pojawienia się przepukliny dotyczy stomii wyłonionej na jelicie cienkim)
- konieczność przeprowadzenia zabiegu w trybie nagłym z powodu zapalenia otrzewnej, niedrożności jelit
- obecność innych przepuklin uwarunkowana wrodzonym osłabieniem powięzi
Przepuklina okołostomijna – objawy
Charakterystycznym objawem przepukliny okołostomijnej jest pojawienie się miękkiego guzka w okolicy stomii, który powiększa się wraz z upływem czasu. Wielkość guzka ulega zmniejszeniu kiedy pacjent przyjmuje pozycję leżącą, natomiast uwidacznia się w pozycji pionowej jak również podczas wykonywania czynności zwiększających ciśnienie wewnątrz jamy brzusznej takich jak kichanie, kaszlenie, czy podnoszenie ciężkich przedmiotów. W miarę upływu czasu powiększający się worek przepuklinowy może powodować problemy z założeniem sprzętu do stomii, zaburzenia wypróżniania jak również zrosty wewnątrz przepukliny. Sytuacją wymagającą pilnej interwencji chirurgicznej jest uwięźnięcie przepukliny okołostomijnej manifestujące się niedrożnością jelit, gorączką, wymiotami, bólem w okolicy stomii, jak również zatrzymaniem gazów i stolca.
Przepuklina okołostomijna – leczenie
Do metod zapobiegających pojawieniu się przepukliny zalicza się zakładanie pasa przepuklinowego już we wczesnym okresie pooperacyjnym jak również zabieg wszycia polipropylenowej siatki wzmacniającej wokół otworu stomijnego. Leczenie chirurgiczne stosowane jest zawsze w przypadku wystąpienia uwięźnięcia lub zadzierzgnięcia przepukliny jak również w sytuacji pojawienia się przepukliny okołostomijnej. Coraz rzadziej z uwagi na duże ryzyko nawrotu przepukliny stosuje się zabieg relokacji stomii (wyłonienie stomii w innym miejscu, i zaszycie otworu po wcześniejszej stomii) lub zabieg zwężenia poszerzonego otworu za pomocą szwów chirurgicznych.
Operacyjne leczenie przepuklin okołostomijnych z uwagi na duże skomplikowanie zabiegu, który przeprowadzany jest od strony jamy otrzewnej wykonywane jest głównie na drodze chirurgii małoinwazyjnej tzn. laparoskopii lub z wykorzystaniem robotów chirurgicznych. Przeglądy systematyczne wykazały, że dostęp laparoskopowy w naprawie przepuklin okołostomijnych ma swoje zalety ponieważ pozwala chirurgowi uwidocznić przepukliny niewidoczne podczas zabiegu metodą klasyczną (otwartą). Tezę potwierdziło europejskie badanie wieloośrodkowe na 61 pacjentach, którzy byli po zabiegu naprawczym wykonanym na drodze laparoskopii metodą Sugarbakera. U 41% z nich specjaliści w trakcie operacji wykryli współistniejącą przepuklinę w bliźnie pooperacyjnej, którą mogli zaopatrzyć jednoczasowo. Dodatkowo wykorzystanie laparoskopii zmniejsza liczbą nawrotów choroby, co potwierdziło jedno z badań w którym po 2 latach od zabiegu metodą Sugarbakera ich częstość wyniosła zaledwie 6,6%. Wykorzystanie laparoskopii i chirurgii robotycznej w naprawie przepuklin okołostomijnych pozwala również na mniejszą interwencję chirurgiczną, a co za tym idzie mniejsze ryzyko powstania przepukliny w bliźnie pooperacyjnej, niższe ryzyko infekcji i powikłań jak również na mniejsze dolegliwości bólowe i szybszą rekonwalescencję pacjentów.
Przepuklina okołostomijna – cena zabiegu
Cena komercyjnego zabiegu naprawy przepukliny okołostomijnej uzależniona jest od metody, którą zostanie przeprowadzona operacja (klasyczna, laparoskopowa, z użyciem robota), wielkości przepukliny jak również rodzaju użytych siatek do wzmocnienia ściany jamy brzusznej. Wszystkie szczegóły operacji oraz możliwości jej przeprowadzenia omawiane są zawsze wspólnie z pacjentem i lekarzem prowadzącym podczas konsultacji kwalifikującej do zabiegu.
