Czym jest niestabilność stawu ramiennego?
Aby wyjaśnić czym jest niestabilność stawu ramiennego, musimy odpowiedzieć na pytanie: czym jest staw ramienny? Staw ramienny jest stawem kulistym tj. zapewniającym ruchy we wszystkich płaszczyznach. Utworzony jest przez dwie kości – kość ramienną i łopatkę. Kontaktują się one przez swoje powierzchnie pokryte chrząstką zmniejszającą tarcie. Utrzymanie kontaktu kości ramiennej z łopatką ułatwiają więzadła, przymocowujące te struktury do siebie.
Niestabilność stawu ramiennego wynika z jego zwichnięcia, czyli utraty kontaktu powierzchni stawowych. Najczęściej występuje zwichnięcie przednie (dotyczy 1% populacji rocznie). Powstaje przy wybiciu głowy kości ramiennej z jej miejsca w panewce, czyli loży w której jest osadzona. Siła działa wtedy ku przodowi. Zwichnięciu sprzyja ułożenie kończyny górnej w przywiedzeniu (ramię przy sobie) i rotacji zewnętrznej.
Jakie objawy mogą towarzyszyć zwichnięciu stawu ramiennego?
Charakterystycznym objawem zwichnięcia stawu ramiennego jest ból występujący od razu po urazie oraz ograniczenie ruchomości w stawie ramiennym. Zwichnięciu mogą towarzyszyć urazy nerwowo-naczyniowe, co może objawiać się zaburzeniami czucia, czy zblednięciem kończyny.
Takie objawy są wskazaniem do pilnego kontaktu z lekarzem.
Jeśli zwichnięcie w stawie ramiennym wystąpi, jak można je leczyć?
Zwichnięty staw ramienny należy jak najszybciej nastawić, czyli odtworzyć kontakt między powierzchniami stawowymi kości. Zwichnięcie najczęściej nastawia się w znieczuleniu – podaje się lek znieczulający (zmniejszający ból) w obręb stawu, lub usypia pacjenta. Lekarz wykonuje odpowiednie manipulacje kończyną, aby z powrotem wprowadzić koniec kości ramiennej do zagłębienia w łopatce.
Czy zwichnięcie stawu ramiennego może nawracać?
U dużej części pacjentów zwichnięcie stawu ramiennego będzie nawracać. Wtedy mówi się o nawykowym zwichnięciu stawu ramiennego, bądź przewlekłej niestabilności stawu ramiennego. Jest to związane z predyspozycjami genetycznymi (wiotkie więzadła w obrębie staw ramiennego), uprawianym sportem, czy uszkodzeniami kostno-więzadłowymi po pierwszym zwichnięciu.
Ryzyko nawrotu zwichnięcia jest tym wyższe, im wcześniej wystąpiło pierwsze zwichnięcie.
Jak można leczyć przewlekłą niestabilność stawu ramiennego?
W zależności od uszkodzonych struktur, rozmiaru uszkodzeń i wcześniej wykonywanych operacji, leczenie niestabilności stawu ramiennego wykonuje się metodą artroskopową, lub otwartą.
W metodzie artroskopowej do stawu przez małe nacięcia skóry wprowadzana jest kamera oraz instrumenty chirurgiczne, które umożliwiają naprawę struktur miękkich takich jak więzadła czy chrząstka stawowa. W niektórych przypadkach możliwe jest naprawienie niewielkich ubytków kostnych, powstałych podczas urazowego zwichnięcia stawu ramiennego.
W metodzie otwartej, staw jest otwierany większym cięciem, przebiegającym przez wszystkie warstwy tkanek. Umożliwia to lepszą ekspozycję stawu i zapewnia lepszy dostęp do struktur anatomicznych. Wykorzystuje się ją również w operacjach rekonstrukcyjnych, wymagających pokrywania dużych ubytków kostnych oraz w naprawie struktur miękkich po niepowodzeniu wcześniejszego leczenia artroskopowego.
Jak będzie wyglądał powrót do zdrowia po operacji?
Po operacji, kończyna górna jest unieruchamiana w specjalnej ortezie. Ma to na celu ograniczenie ruchomości w stawie ramiennym, aby zapewnić odpowiednie warunki gojenia. Czas przez jaki konieczny jest noszenie ortezy waha się w zależności od rodzaju wykonanej operacji.
Po zdjęciu ortezy rozpoczyna się rehabilitacja, której celem jest wzmocnienie mięśni oraz więzadeł stabilizujących staw ramienny. Długość rehabilitacji i jej intensywność różni się w zależności od wieku pacjenta, jego sprawności przed operacją i ewentualnego powrotu do sportu.
Artykuł powstał przy udziale: Krzysztof Starszak, lek. med. Maciej Otworowski.
