Czym jest łagodny rozrost gruczołu krokowego?
Łagodny rozrost gruczołu krokowego jest schorzeniem, które pojawia się u mężczyzn po skończeniu 45 roku życia na skutek zaburzeń hormonalnych, głównie testosteronu. Zgodnie z szacunkami choroba ta dotyka ok. 30% 50 latków, 50% 65 latków i 70% mężczyzn w wieku 80 lat.
Na jego wskutek zwiększenia masy gruczołu krokowego dochodzi do ucisku cewki moczowej, co w efekcie prowadzi do wystąpienia objawów takich jak: częste oddawanie moczu, problemy z rozpoczęciem mikcji, niepełne opróżnienie pęcherza, parcie na pęcherz, czy zwolniony i osłabiony strumień moczu.
Na początku choroby jaką jest łagodny przerost gruczołu kroczowego dolegliwości mają formę mało nasilonych ale wraz z upływem czasu, zaczynają utrudniać codzienne funkcjonowanie, a niekontrolowanie rozwoju choroby i brak podjęcia leczenia mogą skutkować poważnymi konsekwencjami takimi jak zatrzymanie moczu, uszkodzenie nerek czy nawracające zakażenia dróg moczowych.
Podstawą diagnozy łagodnego przerostu prostaty jest wizyta urologiczna połączona z badaniem per rectum, które umożliwia lekarzowi ocenę wielkości, symetrii jak i budowy gruczołu krokowego. Dodatkowo celem postawienia diagnozy urolog zleca również wykonanie badania ogólnego moczu, poziomu PSA z krwi, a czasem również USG doodbytniczego czy uroflowmetrii.
Dla kogo przeznaczone jest leczenie łagodnego przerostu gruczołu krokowego metodą REZUM?
Metodę stosuje u mężczyzn ze zdiagnozowanym łagodnym przerostem gruczołu krokowego w szczególności u młodych pacjentów z zaburzeniami oddawania moczu jako alternatywę do leczenia farmakologicznego, które może wywołać działania niepożądane takie jak wystąpienie cukrzycy, spadków ciśnienia tętniczego, wytrysku wstecznego czy objawów demencji. Dodatkowym wskazaniem do zabiegu są pacjenci, którzy chcą zlikwidować dolegliwości związane z nieprawidłowym trzymaniem moczu przy jednoczasowej ochronie i zachowaniu prawidłowego wzwodu i wytrysku nasienia. Metodę REZUM stosuje się również u pacjentów w starszym wieku z zatrzymaniem moczu lub z cewnikiem, którzy z uwagi na przebyte choroby takie jak zawał czy udar jak również choroby współtowarzyszące np. cukrzyca, nadciśnienie, otyłość nie kwalifikują się do leczenia operacyjnego. Metoda REZUM jest również metodą z wyboru samych pacjentów, którym zależy na szybkim przeprowadzeniu leczenia łagodnego przerostu gruczołu krokowego, ponieważ nie wiąże się z koniecznością interwencji chirurgicznej, a co za tym ryzkiem powikłań i pobytem w szpitalu.
Na czym polega metoda REZUM?
System REZUM to metoda wykorzystująca ukierunkowaną, kontrolowaną dawkę pary wodnej, która endoskopowo podawana jest bezpośrednio do prostaty pacjenta. Zabieg REZUM wykonywany jest w znieczuleniu miejscowym, a znieczuleniu podlegają nerwy prowadzące do prostaty oraz cewka moczowa. Urolog korzystając ze specjalnego cystoskopu dokonuje wstrzyknięć pary wodnej do wybranych stref prostaty, z reguły jest ich od 4 do 10. Każde wstrzyknięcie trwa ok. 10 sekund a całość procedury realizowana jest w przeciągu 15 minut. Na wskutek kondesacji pary wodnej uwalniana jest energia cieplna, która powoduje denaturację błony gruczołu krokowego w wyniku czego prostata ulega obkurczeniu. Zmniejszenie objętości gruczołu krokowego powoduje poprawę otwarcia cewki moczowej, co w konsekwencji przyczynia się do poprawy mikcji u pacjentów cierpiących na łagodny przerost gruczołu krokowego.
Korzyści dla pacjenta
- Bezpieczeństwo procedury – zabieg nie wiąże się z interwencją chirurgiczną i wykonywany jest w znieczuleniu miejscowym
- Minimalna inwazyjności procedury – cały zabieg wykonywany jest endoskopowo przez cewkę moczową
- Jedynie krótkotrwaly czas utrzymania cewnika po zabiegu
- Brak konieczności hospitalizacji – pacjent opuszcza szpital w tym samym dniu
- Otrzymanie lepszego efektu urodynamicznego – u pacjentów do 3 tygodni po zabiegu obserwuje się lepszy przepływ moczu i większy komfort podczas jego oddawania
- Możliwość zachowania prawidłowych funkcji seksualnych w zakresie wzwodu i erekcji
- Niskie ryzyko uszkodzenia zwieracza dróg moczowych, a co za tym idzie uszkodzenia funkcji prawidłowego trzymania moczu
- Krótki okres rekonwalescencji trwający kilka dni
- Możliwość wykorzystania techniki REZUM jako alternatywy do leczenia farmakologicznego
- Możliwość przeprowadzenia zabiegu u pacjentów z obciążonym wywiadem po zawałach, udarach oraz w przebiegu chorób współtowarzyszących takich jak nadciśnienie, cukrzyca, otyłość
- Możliwość przeprowadzenia zabiegu u osób starszych z zatrzymaniem moczu lub cewnikowanych
- Możliowść leczenia pacjetów z objętością gruczolaka do 80ml
Przeciwwskazania do zabiegu
Przeciwwskazaniem do zabiegu jest wcześniejsza interwencja chirurgiczna lub zabieg w obrębie prostaty. Do zabiegu nie kwalifikują się również pacjenci z nawracającym i aktywnym zakażeniem dróg moczowych oraz ci u których badania z krwi pokazały nieprawidłowe wartości PSA > 2,5 ng/ml jak również u których, wynik oceny zalegania moczu po mikcji (PVR) jest większy niż 300 ml.
Przygotowanie do zabiegu
Celem kwalifikacji do zabiegu konieczne jest odbycie wizyty u lekarza prowadzącego – urologa oraz dostarczenie wyników badań takich jak: USG z oceną zalegania po mikcji, uroflowmetrii czyli badania przepływu,aktualnego oznaczenia oraz biopsji TRUS lub rezonansu magnetycznego (celem wykluczenia choroby nowotworowej prostaty). Do konsultacji anestezjologicznej wymagane są aktualne wyniki badań krwi: morfologia, INR, APTT, glukoza, elektrolity, mocznik, kreatynina, grupa krwi oraz ogólne badanie moczu i na posiew. Często podczas wizyty kwalifikującej wykonywane jest także badanie per rectum oraz USG przezodbytnicze, celem dokładnej oceny wielkości gruczołu krokowego.
Postępowanie do zabiegu i możliwe powikłania
REZUM jest minimalnie inwazyjną, endoskopową procedurą chirurgiczną bezpieczną dla pacjenta i w porównaniu do innych zabiegów cechuje go mniejsze ryzyko wystąpienia ewentualnych skutków ubocznych. Niemniej jednak tak jak każda procedura chirurgiczna wiąże się z możliwością wystąpienia krótkotrwałych powikłań po zabiegu wśród, których wymienia się: bolesne oddawanie moczu, występowanie krwi w moczu lub nasieniu, częste oddawanie moczu jak również niemożność oddania moczu lub całkowitego opróżnienia pęcherza. Dolegliwości te w większości przypadków ustępują samoczynnie do 2 tygodni po zabiegu. Metodę REZUM cechuje wysoka skuteczność leczenia zaburzeń mikcji towarzyszących łagodnemu przerostowi prostaty, a nawrotowość dolegliwość wynosi 20% na 4 lata. Dodatkowo w wyniku zabiegu może dojść do typowych powikłań pooperacyjnych niemniej jednak większość z nich charakteryzuje niski odsetek występowania:
- ryzyko wystąpienia krwawienia wymagającego transfuzji krwi wynosi ≤1%
- ryzyko wystąpienia zakażenia: ≤5% (osłonę antybiotykową o szerokim spektrum działania podaje się zaraz po operacji, aby zminimalizować ryzyko infekcji dróg moczowych)
- wytrysk wsteczny: ≤2%
- zaburzenia erekcji: ≤2%
Wszystkim pacjentom po zabiegu zaleca się ograniczenie forsownej aktywności do momentu usunięcia cewnika, który pozostawiany jest na 3 do 5 dni po zabiegu. Dodatkowo pacjentom rekomenduje się wstrzemięźliwość seksualną do ok. 2 – 4 tygodni po zabiegu albowiem jest to w okres, w którym następuje gojenie się gruczołu krokowego.
Kto wykonuje zabiegi?
Krakowski Szpital na Klinach jako pierwsza placówka medyczna w Polsce południowej wprowadza procedurę małoinwazyjnego leczenia łagodnego przerostu prostaty metodą REZUM dla wybranej grupy pacjentów.
dr Marek Zawadzki
Zabiegi wykonuje dr Marek Zawadzki, który jest jedynym w kraju certyfikowanym przez firmę Boston Scientific urologiem specjalizującym się w usuwaniu nadmiaru tkanki prostaty metodą REZUM. Doktor Zawadzki wprowadził do szpitala Na Klinach zabieg HoLEP jako metodę leczenia łagodnego rozrostu stercza, a dodając do oferty zabieg REZUM zapewnia tym samym dostęp do najnowszych technik dla wszystkich grup mężczyzn z zaburzeniami mikcji w przebiegu łagodnego rozrostu prostaty.
