Żylaki powrózka nasiennego – objawy, diagnostyka i wpływ na płodność

Żylaki powrózka nasiennego potocznie zwane żylakami jąder to męska przypadłość, która pomimo, że może przebiegać w sposób bezobjawowy to może być przyczyną niepłodności. Żylaki powrózka nasiennego to schorzenie, które dotyka głównie młodych mężczyzn, a diagnozuje się je u ponad 15% panów. O tym czym dokładnie są żylaki powrózka nasiennego, jak wyglądają ich objawy, diagnostyka i leczenie rozmawiamy z dr n. med. Jakubem Kłączem – specjalistą urologiem rekonstrukcyjnym i seksuologiem z krakowskiego Szpitala na Klinach.

Czym są żylaki powrózka nasiennego?

Żylaki powrózka nasiennego to zjawisko patologiczne, które polega  na występowaniu poszerzenia naczyń żylnych wchodzących w skład powrózka nasiennego – struktury anatomicznej na którą składają się nasieniowód, tętnica jądrowa, żyła jądrowa i mięśnie. Występowanie żylaków powrózka nasiennego to nie choroba, a jedynie objaw choroby, którą stanowi niewydolność żylna, która prowadzi do wstecznego odpływu krwi w naczyniach miednicy małej i jamy brzusznej. W konsekwencji tego zjawiska hemodynamicznego dochodzi do uszkodzenia aparatu zastawkowego przeciwdziałającego cofaniu się krwi, poszerzenia żył i powstania żylaków moszny. Żylaki powrózka nasiennego  mogą pojawić się po jednej lub po obu stronach moszny, jednak w 90% przypadków, występują one po jej lewej stronie.

Jakie objawy dają żylaki powrózka nasiennego?

W większości przypadków żylaki powrózka nasiennego przebiegają w sposób bezobjawowy. Diagnozowane są w głównie w sytuacji kiedy pojawiają się niespecyficzne dolegliwości bólowe w mosznie, promieniujące w kierunku pachwiny lub gdy para bezskutecznie stara się o dziecko. Wśród objawów żylaków powrózka nasiennego wymienia się uczucie ciężkości w worku mosznowym wraz z obrzmieniem moszny, wyczuwalne zgrubienie w mosznie ponad jądrem jak również ból pojawiający się w pachwinie lub jądrze oraz w trakcie wzwodu. Pacjenci uskarżają się również uczucie bardzo ciepłej moszny lub  uczucie ciepłych jąder.

Czy żylaki powrózka nasiennego mają wpływ na płodność?

Warto pamiętać, że stan długotrwałego zastoju żylnego jak również duże żylaki mogą prowadzić do uszkodzenia jądra, spadku jego objętości, a nawet atrofii, czyli zaniku oraz do męskiej niepłodności. Zgodnie z szacunkami to właśnie żylaki powrózka nasiennego u ok. 30-40% mężczyzn są przyczyną ich bezpłodności, gdyż ich obecność powoduje zwiększenia temperatury w jądra o 1-2 st. C co w rezultacie prowadzi do obniżenia jakości ejakulatu w postaci spadku ruchliwości plemników, wzrostu fragmentacji DNA plemników oraz niejednokrotnie przekłada się na spadek ich liczby oraz liczby plemników żywych. Powiększające się żylaki powodują również pogorszenie czynności odpowiedzialnych za produkcję plemników (komórek Sertoliego) i tych odpowiedzialnych za syntezę testostosteronu (komórek Leydiga), co wpływa na obniżenie poziomu tego hormonu we krwi i w rezultacie odbija się na płodności, popędzie seksualnym i ogólnym samopoczuciu.

Czy żylaki powrózka nasiennego są groźne?

Nieleczone żylaki powrózka nasiennego przede wszystkim mogą być przyczyną męskiej niepłodności. Ponadto mało, który z panów wie, że mogą one również prowadzić do powstania żylnych przecieków kończynowych lub atypowych żylaków na nogach z powodów innych niż niewydolność głównych pni żyły układu powierzchownego.

Jak rozpoznać żylaki powrózka nasiennego?

Podstawę diagnostyki żylaków powrózka nasiennego stanowi badanie palpacyjne, podczas, którego za pomocą dotyku specjalista jest w stanie wyczuć charakterystyczne zgrubienie w jądrze. Dodatkowo w diagnostyce wykonywane jest badanie USG  wraz z oceną wstecznego przepływu krwi a mężczyznom rekomenduje się również dwukrotne zbadanie nasienia, które pomaga wybrać formę leczenia jak również umożliwia ocenę jego efektów.

Czy żylaki powrózka nasiennego mogą samoczynnie zniknąć?

Żylaki powrózka nasiennego nie znikają samoczynnie. Ich usunięcie możliwe jest wyłącznie na drodze odpowiedniego leczenia, a w większości przypadków najbardziej skutecznym jest zabieg operacyjny.

Jak leczyć żylaki powrózka nasiennego?

W sytuacji kiedy żylaki powrózka nasiennego nie powodują dolegliwości bólowych ani nie są przyczyną niepłodności, mężczyźni mają za zadanie wyłącznie obserwować czy się nie zwiększają one swoich rozmiarów. Jednak w przypadku pojawienia się bólu lub niemożności poczęcia dziecka konieczna staje się operacja żylaków powrózka nasiennego. Leczenie chirurgiczne rekomenduje się również chłopcom w okresie dojrzewania płciowego celem zahamowania wzrostu objętości jądra w którym pojawiły się żylaki. Operację wykonuje się w znieczuleniu ogólnym z wykorzystaniem techniki klasycznej (otwartej), laparoskopowej lub mikrochirurgicznej. W trakcie operacji chirurg lokalizuje poszerzone naczynia a następnie je podwiązuje. Zabieg trwa 30-60 minut, a hospitalizacja po nim wynosi ok. 1- 2 dni.

Nową i innowacyjną metodą leczenia, łączącą w sobie skuteczność leczenia laparoskopowego z superselektywnym leczeniem mikrochirurgicznym jest operacja żylaków powrózka nasiennego metodą robotyczną, która już niedługo będzie świadczona w Szpitalu na Klinach.

Takie leczenie wielokrotnie zwiększy szansę panów ze zmniejszona płodnością na poczęcie przez nich upragnionych dzieci.