Zapalenie kaletki łokciowej. Przyczyny, objawy i leczenie

Zapalenie kaletki łokciowej, znane również jako zapalenie kaletki wyrostka łokciowego to schorzenie, które może powodować znaczny dyskomfort i  ograniczać ruchomość stawu łokciowego. Kaletka maziowa łokciowa to niewielki woreczek wypełniony płynem, który znajduje się w okolicy stawów i działa jako amortyzator, zmniejszając tarcie między skórą, ścięgnami, mięśniami a kośćmi. W przypadku zapalenia kaletki dochodzi do nagromadzenia płynu i powstania obrzęku, co może prowadzić do bólu i trudności w poruszaniu łokciem. W tym artykule omówimy czym jest zapalenie kaletki łokciowej, jakie są jego przyczyny, objawy, metody diagnozowania oraz sposoby leczenia.

Czym jest zapalenie kaletki łokciowej?

Zapalenie kaletki łokciowej to stan zapalny dotyczący kaletki maziowej zlokalizowanej nad wyrostkiem łokciowym. Kaletka maziowa jest strukturą, która umożliwia płynny ruch skóry nad kośćmi i stawami, redukując tarcie podczas ruchu. W normalnych warunkach kaletka maziowa zawiera niewielką ilość płynu ale w wyniku stanu zapalnego może dojść do jej powiększenia i wypełnienia nadmierną ilością płynu, co prowadzi do powstania obrzęku.

Zapalenie kaletki łokciowej może mieć charakter ostry lub przewlekły. W ostrym zapaleniu objawy pojawiają się nagle, często po urazie lub intensywnym wysiłku fizycznym. Przewlekłe zapalenie kaletki rozwija się stopniowo i może być wynikiem długotrwałego narażenia na mikrourazy, które prowadzą do nawracających stanów zapalnych.

Przyczyny zapalenia kaletki łokciowej

Przyczyny zapalenia kaletki łokciowej mogą być różnorodne i obejmować zarówno czynniki urazowe jak i przewlekłe narażenie na stres mechaniczny. Do najczęstszych przyczyn zapalenia kaletki łokciowej należą:

• urazy: nagły upadek na łokieć, uderzenie lub inne urazy mechaniczne mogą uszkodzić kaletkę maziową prowadząc do stanu zapalnego. Nawet drobny uraz może wywołać zapalenie, zwłaszcza jeśli dochodzi do powtarzającego się nacisku na ten sam obszar.
• przewlekłe przeciążenie: powtarzające się ruchy, które wymagają ciągłego nacisku na łokieć takie jak opieranie się o twardą powierzchnię podczas pracy przy biurku mogą prowadzić do mikrourazów i przewlekłego zapalenia kaletki. Osoby wykonujące zawody wymagające częstego podpierania się na łokciach np. hydraulicy czy ogrodnicy, są szczególnie narażeni na rozwój tego schorzenia.
• infekcje: w rzadkich przypadkach zapalenie kaletki łokciowej może być wywołane przez infekcję bakteryjną. Bakterie mogą dostać się do kaletki przez małe rany lub otarcia na skórze w okolicy łokcia. Infekcja może prowadzić do powstania ropnia i wymagać intensywnego leczenia antybiotykami.
• choroby reumatyczne: zapalenie kaletki łokciowej może być również związane z chorobami reumatycznymi takimi jak reumatoidalne zapalenie stawów lub dna moczanowa. W tych przypadkach zapalenie kaletki jest jednym z objawów ogólnego stanu zapalnego stawów.
• wiek i zwyrodnienia stawów: u osób starszych kaletki maziowe mogą stać się bardziej podatne na stany zapalne w wyniku naturalnego zużycia tkanek stawowych i ich osłabienia.

Objawy zapalenia kaletki łokciowej

Zapalenie kaletki łokciowej objawia się przede wszystkim bólem w okolicy łokcia, który może nasilać się podczas ruchu lub nacisku na tę część ciała. Zwykle towarzyszy temu obrzęk, widoczny jako miękka, wypełniona płynem opuchlizna z tyłu łokcia, tuż nad wyrostkiem łokciowym. Skóra nad obrzękiem może być zaczerwieniona i cieplejsza w dotyku co wskazuje na stan zapalny. W bardziej zaawansowanych przypadkach może wystąpić ograniczenie ruchomości stawu łokciowego co utrudnia pełne wyprostowanie lub zgięcie ramienia. Jeśli zapalenie jest spowodowane infekcją, objawy mogą obejmować również gorączkę oraz wydzielinę ropną co sugeruje konieczność szybkiej interwencji medycznej. Pacjenci często zgłaszają również uczucie dyskomfortu, które może narastać wraz z dalszym podrażnianiem lub urazem łokcia.

Diagnostyka zapalenia kaletki łokciowej

Diagnoza zapalenia kaletki łokciowej zazwyczaj opiera się na wywiadzie medycznym oraz badaniu fizykalnym. Lekarz ocenia obszar objęty zapaleniem, sprawdza obecność obrzęku, bólu oraz innych objawów takich jak zaczerwienienie czy ograniczona ruchomość stawu. W niektórych przypadkach lekarz może zlecić dodatkowe badania obrazowe aby wykluczyć inne schorzenia lub ocenić stopień zaawansowania zapalenia. Do najczęściej stosowanych metod diagnostycznych należą:

• ultrasonografia: badanie ultrasonograficzne pozwala na ocenę wielkości kaletki maziowej oraz ilości płynu nagromadzonego w jej wnętrzu. Jest to nieinwazyjna metoda, która może być stosowana w celu potwierdzenia diagnozy zapalenia kaletki.
• Rezonans magnetyczny (MRI): MRI to bardziej zaawansowane badanie obrazowe, które może dostarczyć szczegółowych informacji na temat stanu tkanek wokół stawu łokciowego. MRI jest szczególnie przydatne w przypadkach gdy podejrzewa się obecność ropnia lub inne powikłania.
• punkcja płynu z kaletki: w przypadku podejrzenia infekcji bakteryjnej lekarz może zdecydować się na aspirację płynu z kaletki. Pobrany płyn jest następnie badany laboratoryjnie w celu identyfikacji bakterii oraz określenia ich wrażliwości na antybiotyki.
• badania laboratoryjne: w przypadku pacjentów z objawami wskazującymi na zakażenie lub współistniejące choroby reumatyczne lekarz może zlecić badania krwi takie jak morfologia, CRP (białko C-reaktywne) czy OB (odczyn Biernackiego) aby ocenić ogólny stan zapalny w organizmie.

Warto wiedzieć, że rozpoznanie zapalenia kaletki maziowej a co za tym idzie jej diagnostyka wymaga wykluczenia innych schorzeń mogących dotyczyć okolicy wyrostka łokciowego takich jak :

• ropień skóry w obrębie łokcia,
• złamanie wyrostka łokciowego, co w przypadku podejrzenia wymaga wykonania zdjęcia RTG,
• urazy ścięgien lub więzadeł w rejonie łokcia,
• septyczne zapalenie stawów,
• dna moczanowa,
• nowotwory w tej lokalizacji.

Leczenie zapalenia kaletki łokciowej

Leczenie zapalenia kaletki łokciowej zależy od przyczyny i nasilenia objawów. W większości przypadków zapalenie kaletki można skutecznie leczyć za pomocą metod zachowawczych takich jak odpoczynek, leki przeciwzapalne oraz fizjoterapia. W bardziej zaawansowanych przypadkach, zwłaszcza gdy zapalenie jest wynikiem infekcji bakteryjnej lub towarzyszy mu ropień może być konieczne leczenie bardziej inwazyjne. Poniżej przedstawiamy najczęściej stosowane metody leczenia zapalenia kaletki łokciowej:

• odpoczynek i unieruchomienie: pierwszym krokiem w leczeniu zapalenia kaletki łokciowej jest ograniczenie ruchu stawu łokciowego oraz unikanie czynności, które mogą nasilać objawy. Unieruchomienie łokcia za pomocą ortezy lub bandaża elastycznego może pomóc w zmniejszeniu stanu zapalnego i przyspieszyć proces gojenia.
• leki przeciwzapalne: niesteroidowe leki przeciwzapalne (NLPZ) są często stosowane w celu zmniejszenia bólu i obrzęku związanego z zapaleniem kaletki. Leki te mogą być przyjmowane doustnie lub stosowane miejscowo w postaci maści lub żeli.
• krioterapia: stosowanie zimnych okładów na obszar objęty zapaleniem może pomóc w zmniejszeniu obrzęku i łagodzeniu bólu. Krioterapia jest szczególnie skuteczna w przypadku ostrego zapalenia kaletki.
• fizjoterapia: rehabilitacja może być niezbędna do przywrócenia pełnej ruchomości stawu łokciowego po zapaleniu kaletki. Fizjoterapeuta może zalecić ćwiczenia wzmacniające mięśnie wokół stawu oraz techniki rozciągania, które pomogą w zapobieganiu nawrotom zapalenia.
• punkcja  płynu z kaletki: w przypadku dużego nagromadzenia płynu w kaletce lekarz może zdecydować się na punkcję, czyli nakłucie kaletki i odessanie nadmiaru płynu. Zabieg ten może przynieść ulgę w objawach oraz zmniejszyć obrzęk.
• iniekcje kortykosteroidów: w przypadku przewlekłego zapalenia kaletki, które nie reaguje na leczenie zachowawcze lekarz może zalecić zastrzyki kortykosteroidów do kaletki. Kortykosteroidy są silnymi lekami przeciwzapalnymi, które mogą zmniejszyć stan zapalny i przynieść długotrwałą ulgę.
• leczenie antybiotykami: jeśli zapalenie kaletki łokciowej jest wynikiem infekcji bakteryjnej, konieczne jest leczenie antybiotykami. W przypadku obecności ropnia lekarz może również zdecydować się na nacięcie i drenaż aby usunąć ropę i zapobiec rozprzestrzenieniu się infekcji.
• operacja: w rzadkich przypadkach gdy zapalenie kaletki łokciowej nie ustępuje po leczeniu zachowawczym lub nawraca może być konieczne chirurgiczne usunięcie kaletki. Zabieg ten jest zwykle wykonywany w znieczuleniu miejscowym lub ogólnym i polega na usunięciu zmienionej zapalnie kaletki. Po operacji pacjent wymaga rehabilitacji aby przywrócić pełną funkcję stawu łokciowego.

Rekonwalescencja i zapobieganie nawrotom

Rekonwalescencja po zapaleniu kaletki łokciowej zależy od stopnia zaawansowania stanu zapalnego oraz wybranej metody leczenia. W przypadku leczenia zachowawczego objawy zwykle ustępują w ciągu kilku tygodni, chociaż w niektórych przypadkach pełne wyleczenie może trwać dłużej. W tym czasie ważne jest aby pacjent unikał czynności, które mogą nasilać objawy oraz regularnie stosował zalecone metody leczenia takie jak zimne okłady, leki przeciwzapalne oraz ćwiczenia fizjoterapeutyczne.

Po operacyjnym usunięciu kaletki okres rekonwalescencji może być dłuższy i wymagać intensywnej rehabilitacji aby przywrócić pełną ruchomość i siłę mięśniową w stawie łokciowym. Pacjenci powinni również regularnie monitorować stan operowanej okolicy aby wykryć ewentualne nawroty zapalenia lub inne powikłania.

Zapobieganie nawrotom zapalenia kaletki łokciowej polega głównie na unikaniu czynników ryzyka takich jak urazy, przeciążenie stawów oraz długotrwałe naciski na łokcie. Osoby wykonujące prace wymagające częstego opierania się na łokciach powinny stosować odpowiednie zabezpieczenia takie jak poduszki lub specjalne ochraniacze aby zmniejszyć nacisk na kaletkę. Regularne wykonywanie ćwiczeń wzmacniających mięśnie wokół stawu łokciowego może również pomóc w zapobieganiu nawrotom zapalenia.