Zakrzepica a lot samolotem. Jak zmniejszyć ryzyko jej wystąpienia podczas długich lotów?

Podróże lotnicze stały się integralną częścią współczesnego życia umożliwiając szybkie przemieszczanie się na duże odległości. Jednak długotrwałe siedzenie w niewygodnej pozycji podczas lotu może zwiększyć ryzyko zakrzepicy żył głębokich (DVT).  Niektóre biura podróży oraz linie lotnicze coraz częściej podkreślają znaczenie profilaktyki przeciwko zakrzepicy żył głębokich, zwaną potocznie „syndromem klasy ekonomicznej”. Termin ten został wprowadzony w 1977 roku i odnosi się do zakrzepów żylnych powstających podczas długich lotów w ciasnych warunkach klasy ekonomicznej. W miarę jak liczba podróżujących osób rośnie z roku na rok, problem ten nabiera coraz większego znaczenia. Linie lotnicze oraz organizatorzy podróży starają się zwiększać świadomość na temat tego zagrożenia oferując wskazówki dotyczące profilaktyki, jak regularne wstawanie i poruszanie się podczas lotu, picie dużych ilości wody czy noszenie specjalnych pończoch uciskowych. Ten artykuł omawia związek między zakrzepicą a podróżami lotniczymi oraz przedstawia sposoby zmniejszające ryzyko pojawienia się tego schorzenia podczas lotu samolotem.

Zakrzepica żył głębokich: Co to jest i jakie daje objawy?

Zakrzepica żył głębokich (DVT) to poważne schorzenie, w którym dochodzi do tworzenia się zakrzepów krwi w głębokich żyłach, najczęściej w nogach. Zakrzepy te mogą prowadzić do zablokowania przepływu krwi, co jest nie tylko bolesne ale również niebezpieczne dla życia. Nieleczona zakrzepica może prowadzić do poważnych powikłań takich jak zatorowość płucna, gdzie zakrzep przemieszcza się do płuc, powodując blokadę naczyń krwionośnych.

Objawy zakrzepicy żył głębokich mogą być różnorodne i często subtelne. Najbardziej charakterystycznym objawem jest obrzęk w jednej nodze, zwykle w łydce. Towarzyszyć mu może ból, który może być opisywany jako uczucie skurczu lub tępy ból w dotkniętym obszarze. Skóra nad obszarem z zakrzepem może stać się ciepła, zaczerwieniona i napięta. Inne objawy to zwiększone wrażenie ciężkości w nodze oraz widoczność powierzchownych żył, które mogą być bardziej wyraźne niż zwykle.

Należy pamiętać, że zakrzepica żył głębokich może czasami przebiegać bezobjawowo, co czyni ją szczególnie niebezpieczną. W przypadku pojawienia się jakichkolwiek podejrzeń co do możliwości wystąpienia DVT należy niezwłocznie skonsultować się z lekarzem, który może zlecić odpowiednie badania, takie jak ultrasonografia dopplerowska lub badanie krwi na obecność D-dimerów.

Dlaczego loty samolotem zwiększają ryzyko zakrzepicy?

Podróże lotnicze, zwłaszcza długotrwałe, mogą przyczyniać się do powstania zakrzepicy z kilku powodów:

• długotrwałe unieruchomienie: siedzenie przez długie godziny w ciasnej przestrzeni ogranicza przepływ krwi w nogach, co sprzyja tworzeniu się zakrzepów.
• niskie ciśnienie w kabinie: obniżone ciśnienie w kabinie samolotu może prowadzić do odwodnienia i zagęszczenia krwi, co zwiększa ryzyko zakrzepicy.
• odwodnienie: suchość powietrza w samolocie może prowadzić do odwodnienia, co również zwiększa ryzyko powstawania zakrzepów.
• ograniczona przestrzeń: ograniczona przestrzeń na nogi w większości klas ekonomicznych uniemożliwia regularne ruchy i zmiany pozycji, co jest kluczowe dla prawidłowego krążenia.

Czynniki ryzyka pojawienia się zakrzepicy podczas lotu samolotem

Niektórzy pasażerowie są bardziej narażeni na rozwój zakrzepicy podczas podróży samolotem. Dotyczy to przede wszystkim osób starszych, powyżej 60 roku życia, u których krążenie krwi jest naturalnie wolniejsze. Osoby z nadwagą lub otyłością, które mają zwiększone ciśnienie w żyłach również są w grupie podwyższonego ryzyka. Palenie tytoniu, które pogarsza krążenie krwi i uszkadza naczynia krwionośne także zwiększa ryzyko zakrzepicy. Na rozwój zakrzepicy podczas podróży samolotem są także narażone kobiety w ciąży, ze względu na zmiany hormonalne i fizjologiczne. Tak samo te stosujące hormonalne środki antykoncepcyjne lub hormonalną terapię zastępczą mają wyższe ryzyko zakrzepicy z powodu zwiększonej krzepliwości krwi. W grupie ryzyka znajdują się także pacjenci po niedawnych operacjach, szczególnie w obrębie kończyn dolnych z powodu ograniczonej mobilności i gojenia się tkanek. Osoby z historią zakrzepicy w rodzinie lub wcześniejszymi epizodami zakrzepicy również muszą zachować szczególną ostrożność podczas długich lotów.

Zapobieganie zakrzepicy podczas lotu

Istnieje wiele strategii, które mogą pomóc w zmniejszeniu ryzyka zakrzepicy żył głębokich podczas podróży lotniczych a należą do nich:

• regularny ruch: co godzinę wstań i przespaceruj się po kabinie samolotu. Nawet krótkie spacery mogą pomóc w poprawie krążenia krwi w nogach.
• ćwiczenia podczas siedzenia: wykonuj proste ćwiczenia takie jak zginanie i prostowanie stóp, krążenia kostkami czy napinanie i rozluźnianie mięśni łydek. Można to robić bez wstawania z fotela.
• noszenie luźnej odzieży: unikaj ciasnych ubrań, które mogą utrudniać krążenie krwi. Wybieraj wygodną odzież, która nie ogranicza ruchów.
• pij dużo wody: utrzymuj odpowiednie nawodnienie organizmu, pijąc wodę podczas całego lotu. Unikaj alkoholu i kofeiny, które mogą prowadzić do odwodnienia.
• noszenie pończoch uciskowych: specjalne pończochy uciskowe mogą pomóc w zapobieganiu zakrzepicy, wspierając krążenie krwi w nogach.
• unikanie krzyżowania nóg: siedzenie z nogami skrzyżowanymi może utrudniać przepływ krwi i zwiększać ryzyko zakrzepicy dlatego staraj się trzymać stopy płasko na podłodze.
• konsultacja z lekarzem: jeśli masz wysokie ryzyko zakrzepicy to skonsultuj się z lekarzem przed podróżą. Lekarz może zalecić dodatkowe środki ostrożności takie jak leki przeciwzakrzepowe.

Leczenie zakrzepicy żył głębokich

Jeśli doświadczasz objawów zakrzepicy żył głębokich, ważne jest aby jak najszybciej skonsultować się z lekarzem. leczenie zakrzepicy zazwyczaj obejmuje:

• antykoagulanty: leki przeciwzakrzepowe takie jak heparyna i warfaryna pomagają rozpuścić zakrzepy i zapobiec ich dalszemu tworzeniu się.
• tromboliza: w przypadkach ciężkiej zakrzepicy lekarz może zalecić terapię trombolityczną, która polega na podaniu leków rozpuszczających zakrzepy.
• filtry żyły głównej dolnej: w rzadkich przypadkach gdy stosowanie leków przeciwzakrzepowych nie jest możliwe, lekarz może zainstalować filtr IVC, który zatrzymuje zakrzepy przed przemieszczaniem się do płuc.
• pończochy uciskowe: stosowanie pończoch uciskowych po leczeniu zakrzepicy może pomóc w zapobieganiu nawrotom i zmniejszeniu ryzyka wystąpienia zespołu pozakrzepowego.

Podróże lotnicze mogą zwiększać ryzyko zakrzepicy żył głębokich ale istnieje wiele sposobów, które mogą pomóc w zmniejszeniu tego ryzyka. Regularny ruch, ćwiczenia podczas siedzenia, odpowiednie nawodnienie oraz noszenie pończoch uciskowych to tylko niektóre z metod, które mogą zapobiec powstawaniu zakrzepów. Osoby z wysokim ryzykiem pojawienia się zakrzepicy powinny skonsultować się z lekarzem przed podróżą aby opracować plan zapobiegania i zarządzania tym stanem. Natomiast w przypadku wystąpienia objawów zakrzepicy ważne jest szybkie skonsultowanie się ze specjalistą i podjęcie odpowiedniego leczenia aby uniknąć powikłań, takich jak zatorowość płucna.