Witamina D3 – czasami słońce nie wystarcza
Witamina D3 jest hormonem odgrywającym kluczową rolę w gospodarce wapniowo-fosforanowej organizmu. Głównym działaniem witaminy D jest zwiększanie stężenia wapnia i fosforanów we krwi oraz tworzenie warunków do prawidłowego wzrostu, przebudowy i mineralizacji szkieletu. Ze względu na to, że receptory dla witaminy D obecne są niemal we wszystkich tkankach naszego organizmu, nie zaskakuje fakt, że utrzymanie jej prawidłowego stężenia przekłada się na zapobieganie krzywicy i osteomalacji, na zmniejszenie ryzyka osteoporotycznych złamań, ale również ogranicza ryzyko chorób sercowo-naczyniowych, udaru mózgu, cukrzycy czy chorób nowotworowych.
Naturalne źródła witaminy D
Głównym źródłem witaminy D w naszym organizmie jest synteza skórna (witamina powstaje w skórze pod wpływem promieniowania ultrafioletowego). Na skutek syntezy skórnej w ciągu doby może powstać do 15000-20000 j.m witaminy D. Produkty spożywcze pochodzenia roślinnego i zwierzęcego dostarczają jedynie ok. 20% jej dziennego zapotrzebowania. Dobrym źródłem witaminy D są dziko żyjące tłuste ryby morskie tj. łosoś, makrela, czy śledź, grzyby, drożdże oraz żółtka jaj.
Kto jest zagrożony niedoborem witaminy D?
O niedoborze witaminy D3 mówimy, gdy jej poziom jest poniżej 30 ng/ml. Do przyczyn niedoboru należy przede wszystkim niedostateczna synteza skórna (brak ekspozycji na słońce, starzenie skóry, stosowanie filtrów UV), zmniejszone wchłanianie z przewodu pokarmowego (wskutek schorzeń przewodu pokarmowego lub po operacjach bariatrycznych), otyłość (witamina D3 ulega magazynowaniu w tkance tłuszczowej), stosowanie niektórych leków (sterydy, niektóre leki przeciwdrgawkowe), niewydolność wątroby lub nerek oraz inne rzadsze zaburzenia.
Jakie są objawy niedoboru witaminy D?
Niedobór witaminy D3 jest najbardziej objawowy u dzieci oraz u osób w starszym wieku. U dzieci może objawiać się krzywicą, deformacjami kostnymi, opóźnionym wyrzynaniem zębów, opóźnionym chodzeniem, większą potliwością. U dorosłych natomiast może skutkować tzw. osteomalacją, czyli rozmiękaniem kości, deformacjami kości, osłabieniem siły mięśniowej, przewlekłymi dolegliwościami bólowymi kości, tendencją do osteoporozy i złamań kości.
Profilaktyczne dawki witaminy D
W celu zapobiegania niedoborowi witaminy D3 zaleca się powszechne stosowanie profilaktycznych dawek, których poziomy są różne dla różnych grup wiekowych: u noworodków i niemowląt zalecana dawka to 400-600 jm/dobe; u dzieci 1-18 r.ż. zaleca się 600-1000 jm /dobę zależnie od masy ciała w okresie od września do maja, lub przez cały rok; u dorosłych 18-65 r.ż. zaleca się 800-2000 jm dziennie od września do maja, lub przez cały rok, jeśli nie zapewnia się odpowiedniej ekspozycji na słońce w miesiącach letnich; u seniorów> 65 r.ż. 800-2000 jm przez cały rok. Od kilku lat dostępne są preparaty witaminy D3 do stosowania w kumulatywnych dawkach do stosowania 1 raz w tygodniu lub nawet raz w miesiącu.
Niedobór witaminy D a ciąża
Szczególnej uwagi wymagają kobiety w ciąży. Podczas ciąży witamina D odgrywa kluczowa rolę w gospodarce wapniowej oraz regulacji metabolizmu kostnego zarówno o ciężarnej, jak i u płodu. Jej niedobory mogą przekładać się na niższą masę urodzeniową noworodka, wyższe ryzyko opóźnionego rozwoju wewnątrzmacicznego, jak również objawowa krzywicę krótko po urodzeniu. Stąd zaleca się suplementację 2000 jm witaminy D3 dziennie u kobiet od momentu potwierdzenia ciąży, aż do zakończenia laktacji.
Leczenie niedoboru witaminy D
W przypadku potwierdzonego niedoboru witaminy D3 prowadzący lekarz włącza dawki lecznicze, które w zależności od poziomu niedoboru mogą wynosić 4000-10000 jm dziennie.
