Robotyka w operacyjnym leczeniu raka prostaty

Rak prostaty to jeden z najczęściej diagnozowanych nowotworów u mężczyzn na całym świecie. Zgodnie z danymi z Krajowego Rejestru Nowotworów w 2020 r. zachorowalności w naszym kraju dotyczyła ponad 14 tys. mężczyzn, a prawie 6 tys. zmarło z  powodu tego nowotworu. Tradycyjne metody leczenia tego nowotworu obejmują chirurgię, radioterapię oraz hormonoterapię. W ostatnich latach rozwój technologii robotycznej zrewolucjonizował podejście do operacyjnego leczenia raka prostaty. Robotyka oferuje większą precyzję, mniejsze ryzyko powikłań i szybszy powrót do zdrowia co czyni ją coraz bardziej popularnym wyborem wśród lekarzy i pacjentów. W niniejszym artykule przyjrzymy się zastosowaniu robotyki w leczeniu raka prostaty oraz korzyściom jakie niesie dla pacjentów i systemu opieki zdrowotnej oraz wytłumaczymy jak i gdzie szkoli się przyszłych chirurgów robotycznych.

Na czym dokładnie polega operacja raka prostaty z wykorzystaniem robota?

Rak prostaty często wymaga interwencji chirurgicznej w postaci prostatektomii, czyli usunięcia gruczołu krokowego. Tradycyjna operacja otwarta jest bardziej  inwazyjna i często wiąże się z długim okresem rekonwalescencji oraz większym ryzykiem powikłań takich jak nietrzymanie moczu czy zaburzenia erekcji. Wprowadzenie robotyki zrewolucjonizowało te procedury. Robotyczna prostatektomia polega na wykorzystaniu robota do przeprowadzenia operacji przez kilka małych nacięć w jamie brzusznej pacjenta. Chirurg steruje robotem zza konsoli, używając trójwymiarowej kamery i precyzyjnych narzędzi, które umożliwiają mu dokładne cięcia i szycie. Poniżej przedstawiamy niektóre zalety z wykorzystania robotyki w operacyjnym leczeniu raka prostaty:

• precyzja: ramiona robotyczne eliminują drżenie rąk chirurga, co pozwala na dokładniejsze cięcia i manipulacje w trudnodostępnych miejscach.
• minimalna inwazyjność: mniejsze nacięcia a co za tym idzie mniejsza traumatyzacja tkanek oznaczają mniej bólu pooperacyjnego, krótszy czas rekonwalescencji oraz mniejsze ryzyko infekcji.
• lepsze wyniki funkcjonalne: po operacjach robotycznych pacjenci często doświadczają mniejszego ryzyka powikłań takich jak nietrzymanie moczu i zaburzenia erekcji, co znacząco wpływa na jakość ich życia po operacji.
• krótszy czas hospitalizacji: pacjenci mogą wrócić do domu wcześniej, co zmniejsza obciążenie systemu opieki zdrowotnej i koszty leczenia oraz pozwala na szybszą rekonwalescencję.

Świat urologii w walce z rakiem prostaty wspierają roboty chirurgiczne

Przyszłość robotyki w operacyjnym leczeniu raka prostaty wygląda nader obiecująco. Na rynek wchodzą nowoczesne systemy robotyczne, które znajdują zastosowanie nie tylko w urologii ale także w innych dziedzinach medycyny. Roboty są coraz częściej wykorzystywane w ortopedii, mikrochirurgii oraz kardiologii. Innowacje obejmują nie tylko same urządzenia ale również zaawansowane oprogramowanie, takie jak sztuczna inteligencja, głębokie uczenie, „smart” chirurgia, chirurgia sterowana obrazem oraz rzeczywistość rozszerzona. To wszystko może jeszcze bardziej zwiększyć precyzję i efektywność operacji a także  umożliwić większej liczbie pacjentów skorzystanie z tej zaawansowanej formy leczenia.

W Polsce w tym roku przewiduje się, że liczba operacji raka prostaty przeprowadzonych z wykorzystaniem robotów przekroczy 500. To znaczące osiągnięcie w skali europejskiej, świadczące o wysokim poziomie umiejętności polskich chirurgów specjalizujących się w tej dziedzinie. Operacje robotyczne minimalizują dolegliwości bólowe zarówno w trakcie zabiegu, jak i po jego zakończeniu. Dzięki temu pacjenci szybciej wracają do pełnej sprawności fizycznej, a także seksualnej, co znacząco poprawia ich jakość życia.

Mimo licznych zalet robotyczna chirurgia prostaty nie jest pozbawiona wyzwań. Wysoki koszt sprzętu i procedur stanowi barierę dla wielu placówek medycznych. Ponadto, skuteczność zabiegów zależy w dużej mierze od doświadczenia i umiejętności chirurga obsługującego system robotyczny. Obecnie przeciętny urolog w Europie potrzebuje około 143 minut na robotyczne usunięcie prostaty wraz z węzłami chłonnymi, podczas gdy najbardziej zaawansowani specjaliści, stanowiący około 10% lekarzy, wykonują ten zabieg w 97 minut. Tymczasem dr Paweł Wisz z krakowskiego Szpitala na Klinach przeprowadza tę operację w zaledwie 89 minut. Doświadczenie chirurgów robotycznych doceniane jest również przez samych pacjentów. Pan Krzysztof, pacjent dr. Pawła Wisza wyraża swoje uznanie mówiąc: – Mam ogromny szacunek dla doktora Pawła Wisza. Po rozmowie z nim poczułem pewność i spokój, że wszystko będzie dobrze. Wiedziałem, że moje życie jest w rękach człowieka, któremu ufam. Dr Wisz potrafi mówić o chorobie i możliwościach leczenia w sposób zrozumiały i życzliwy, bez medycznego żargonu. Pan Krzysztof opisuje raka prostaty jako „wroga z pierwszej linii frontu”, ale dodaje, że „z bitwy o życie wyszedł zwycięsko”.

Jak szkoli się chirurgów robotycznych i dlaczego Belgia została światowym centrum urologii robotycznej?

W 2010 roku w miejscowości Melle w Belgii powstała Orsi Akacedmy, która szybko zyskała renomę jako jedno z największych i najbardziej prestiżowych ośrodków szkoleniowych w chirurgii robotycznej na świecie. Inicjatorem tego przedsięwzięcia był prof. Alexandre Mottrie, który do dziś pełni funkcję jej dyrektora. W 2015 roku uruchomiono tam program szkoleniowy, na który przybywają lekarze z całego globu. Zapisy na te kursy są planowane na kilka lat do przodu a pandemia dodatkowo wydłużyła kolejkę oczekujących. Każdego roku tylko nieliczni mają zaszczyt uczestniczyć w tych intensywnych szkoleniach.

Orsi Academy to doskonale zaprojektowane centrum edukacyjne. Na dwóch piętrach znajdują się sale wykładowe i szkoleniowe obok których umieszczono pomieszczenia wyposażone w roboty treningowe. W sąsiedztwie akademii znajduje się duże gospodarstwo rolne, gdzie hodowane są setki świń używanych przez lekarzy do ćwiczeń. Zwierzęta są humanitarnie usypiane do zabiegów przez specjalnie wyszkolonych weterynarzy, nie odczuwają bólu ale z operacji już się nie budzą. Codziennie usypia się od 10 do 15 zwierząt.

Profesor Mottrie podkreśla, że ludzie nie są odpowiednim materiałem do nauki chirurgii. Trening na specjalnych trenażerach i zwierzętach jest znacznie lepszy niż ćwiczenia na ludziach. Kursy w Orsi Academy są niezwykle wymagające a uzyskanie certyfikatu wymaga pełnego zaangażowania – brak aktywności oznacza brak zaliczenia. Prof. Mottrie wyjaśnia, że model nauczania oferowany przez Orsi Academy redukuje komplikacje chirurgiczne u pacjentów o 50%, co przekłada się na tańsze leczenie dla systemów opieki zdrowotnej.

Prof. Mottrie kieruje także kliniką urologiczną w Aalst, małym miasteczku niedaleko Brukseli. Już kilka lat temu zaznaczał, że w jego klinice nie wykonuje się tradycyjnych zabiegów nowotworu prostaty – wszystkie operacje są robotyczne. W Polsce tego typu operacje są refundowane przez NFZ dopiero od ubiegłego roku, pomimo wiedzy o ich ekonomicznych korzyściach. Zabiegi robotyczne wiążą się z mniejszym ryzykiem przetoczenia krwi, krótszym pobytem w szpitalu oraz szybszym powrotem pacjenta do zdrowia i pracy. Badania dowodzą, że choć operacje robotyczne początkowo są droższe, to po dwóch latach okazują się tańsze dla systemu opieki zdrowotnej.