Rak prostaty – kiedy kwalifikuje się do operacji robotem?

Co roku w Polsce z powodu raka prostaty umiera blisko 6 tys. mężczyzn, a zachorowalność na ten typ nowotworu sięga ok. 16 tys. Aktualnie rak gruczołu krokowego zajmuje niechlubne pierwsze miejsce wśród onkologicznych męskich schorzeń w naszym kraju, a  większość zachorowań przypada na  siódmą i ósmą dekadę życia – 87% przypadków występuje po 60 roku życia a ponad 50% z nich przypada po 70 roku życia.  W przypadku wykrycia raka gruczołu do głównych metod leczenia należą: leczenie operacyjne,  radioterapia, hormonoterapia lub aktywna obserwacja. Każdorazowo decyzję o wyborze optymalnej metody terapeutycznej  podejmuje lekarz urolog na podstawie stopnia zaawansowania choroby, wyniku biopsji oraz oceny ryzyka, dokonywanej w oparciu o  stężenie PSA i wartość skali Gleasona, a także wieku pacjenta i jego ogólnego stanu zdrowia. O tym dlaczego leczenie operacyjne jest skuteczną formą walki z rakiem prostaty, jak robot pomaga chirurgowi w wykonaniu zabiegu prostatektomii oraz jakie są korzyści dla pacjentów z wykorzystania chirurgii robotycznej, rozmawiamy z dr Pawłem Wiszem z krakowskiego Szpitala na Klinach, który specjalizuje się w operacyjnym leczeniu raka gruczołu krokowego z wykorzystaniem systemu robotycznego.

Operacja raka prostaty z wykorzystaniem robota – kto się kwalifikuje do zabiegu/dla kogo?

Zabieg chirurgicznego leczenia nowotworu prostaty inaczej prostatektomia, polega na wycięciu zajętego nowotworem gruczołu krokowego wraz z pęcherzykami nasiennymi, a także, w zależności od stopnia zaawansowania również okolicznych węzłów chłonnych. Do operacyjnego leczenia raka prostaty, w tym do zabiegu z wykorzystaniem robota kwalifikowani są wyłącznie mężczyźni, u których choroba nowotworowa ograniczyła się tylko do narządu stercza, czyli w sytuacji kiedy guz nie przekroczył granic anatomicznych prostaty i nie zdążył dać przerzutów odległych. Do operacyjnych metod leczenia gruczołu krokowego zalicza się operacje wykonywane na drodze chirurgii klasycznej (otwartej) oraz zabiegi małoinwazyjne takie jak laparoskopia lub te z wykorzystaniem robota.

Operacja raka prostaty z wykorzystaniem robota – na czym polega/jak wygląda?

Każdorazowo zabieg przeprowadzany jest w znieczuleniu ogólnym i w przeciwieństwie do techniki otwartej (klasycznej) oraz laparoskopowej chirurg nie operuje z poziomu stołu operacyjnego. W prostatektomii robotycznej, chirurg zza specjalnej konsoli steruje ramionami robota wyposażonymi w mikronarzędzia, które naśladują ruchu jego dłoni w ciele pacjenta. Na szczególną uwagę zasługuje fakt, że operacja przeprowadzana jest przy minimalnym nacięciu powłok brzusznych pacjenta, ograniczając się  do 6 otworów, których średnica nie przekracza 1 cm. Za pomocą tych nacięć do ciała pacjenta wprowadzane są  tzw. trokary (prowadnice w kształcie rurki) w środku, których umieszcza się kamerę oraz zminiaturyzowane narzędzia chirurgiczne, które przymocowane są do ramion robota. Na samym początku zabiegu,  jeżeli jest to konieczne dokonuje się usunięcia węzłów chłonnych czyli tzw. limfadenektomii. W kolejnym kroku chirurg oddziela prostatę od pęcherza moczowego, odbytnicy i cewki moczowej, następnie usuwa całość tego  narządu oraz szwem chirurgicznym łączy cewkę moczową z szyją pęcherza moczowego. Zabieg prostatketomii kończy usunięcie narządu, który zostały wycięty w trakcie operacji przez worek laparoskopowy, założenie drenu oraz cewnika, który wyjmowany jest najczęściej po trzeciej dobie od zabiegu.

Operacyjne leczenie raka prostaty  z wykorzystaniem robota to technologicznie metoda chirurgicznego leczenia tego nowotworu, łącząca w sobie zalety minimalnej inwazyjności z niezrównaną precyzją działania. Prostatektomia robotyczna daje chirurgom możliwość  wizualizacji pola operacyjnego nawet w 10-krotnym powiększeniu, co jest szczególnie przydatne w kluczowych etapach zabiegu takich jak preparowanie cewki moczowej i pęczków naczyniowo – nerwowych, ponieważ wtedy narzędzia chirurgiczne znajdują w bliskim sąsiedztwie struktur, które odpowiedzialne są za erekcję i zdolność prawidłowego trzymania moczu. Robot redukuje również naturalne drżenie rąk chirurga oraz kompensuje jego gwałtowne ruchy, co w połączeniu z niezwykłą precyzją usuwania zajętych nowotworem tkanek przy jednoczesnym zmniejszeniu obszaru ich nacięcia, niesie ze sobą dużo mniej ryzyk niż tradycyjne metody wykonywania operacji.

Operacja raka prostaty z wykorzystaniem robota– korzyści dla pacjenta

Warto pamiętać, że robot jest wyłącznie wyrafinowanym narzędziem wspomagającym pracę chirurgów podczas zabiegu prostatektomii, które pomaga im w  przeprowadzeniu operacji w sposób niebywale precyzyjny, przy zachowaniu znakomitej kontroli onkologicznej. Wykorzystanie robota w chirurgicznym leczeniu raka prostaty to również szereg korzyści dla samych pacjentów. Przede wszystkim  prostatektomia robotyczna  pozawala na mniejszy uraz chirurgiczny, który przekłada się na mniejsze dolegliwości bólowe i ryzyko powikłań jak również szybszy  powrót do codziennych aktywności życiowych i zawodowych oraz krótszą hospitalizację. Dodatkowo operacja usunięcia raka prostaty z wykorzystaniem systemu wsparcia robotycznego  minimalizuje ryzyko uszkodzeń pęczków naczyniowo-nerwowych podczas operacji, które odpowiadają za zdolność do erekcji, jak również pozwala na precyzyjne wypreparowanie tzw. kikuta cewki moczowej z zachowaniem zwieracza zewnętrznego cewki moczowej, co przekłada się na pooperacyjne, prawidłowe trzymanie moczu po zabiegu.  Zgodnie z badaniami ok. 80% pacjentów po zabiegach z użyciem robota trzyma prawidłowo mocz już do miesiąca po operacji, a po roku wynik ten wynosi ok. 96%. Ponadto małoinwazyjna prostatektomia robotyczna pozwala na osiągnięcie lepszego efektu kosmetycznego ponieważ nie pozostawia po sobie szpecącej blizny, jak również charakteryzuje się mniejszą utratą krwi podczas zabiegu, co korzystnie wpływa na szybszą rekonwalescencję pacjentów.