Rak jelita grubego – jak się chronić?
Jednym z najgroźniejszych nowotworów jest dzisiaj rak jelita grubego. Jak zawsze, kluczowa jest profilaktyka. Wczesne wykrycie daje szansę na sukces wyleczenia. Warto zatem wiedzieć więcej o tej chorobie. Czym zatem jest nowotwór jelita grubego?
Ten typ nowotworu pojawia się w obrębie okrężnicy i odbytnicy. Rozwija się stosunkowo powoli, bo nawet kilkanaście lat, początkowo nie dając żadnych objawów. Zalążkiem raka jelita grubego są niewielkie polipy, które występują u większości ludzi, a powstają ze zmutowanych komórek nabłonka jelita grubego. Większość z nich pozostaje w niezmienionej postaci lub znika, natomiast w niektórych z nich mogą zachodzić dalsze mutacje, mogą rozrastać się, powodując powstanie nowotworu. I tu również część z nich może przyjąć formę łagodnych zmian, gruczolaków, których wczesne wykrycie i usunięcie skutecznie zapobiega ich przekształceniu w inwazyjnego raka. Dlatego tak ważna jest odpowiednia profilaktyką, którą w przypadku raka jelita grubego stanowi kolonoskopia.
Kolonoskopia
Podstawą rozpoznania procesu nowotworowego są badania endoskopowe, w tym w szczególności kolonoskopia – umożliwiająca wykrycie guza i ewentualnych zmian współistniejących oraz pobranie wycinków do badania histopatologicznego. To wyjątkowo dokładne badanie, w trakcie którego do odbytu wprowadzana jest elastyczna rurka, za pomocą której lekarz może zobaczyć całej jelito grube od wewnątrz i zdiagnozować ewentualne zmiany.
Kolonoskopia jednocześnie pełni również funkcje terapeutyczne, w trakcie tego badania można usuwać polipy, które w przyszłości mogłyby rozwinąć się w raka. Dlatego też, jak wskazują badania, metoda kolonoskopowa zapobiega rozwojowi raka jelita grubego nawet w 90 proc.
Kto zatem powinien się badać? Kolonskopia jest zalecana każdej osobie po 50. roku życia i należy ją powtarzać raz na 10 lat. W grupie ryzyka znajdują się również też osoby, u których w rodzinie występowały przypadki tego typu nowotworu i istnieje ryzyko genetycznych uwarunkowań do rozwoju tej choroby.
W takich sytuacjach najczęściej lekarze zalecają częstsze wykonywanie badań kolonoskopii, aby szybciej wyłapać ewentualne zmiany zachodzące w jelicie grubym.
Badanie kolonoskopowe trwa około pół godziny, wykonywane jest w znieczuleniu miejscowym lub w tzw. analgosedacji (w tym przypadku wszelkie niedogodności związane z badaniem są przez pacjenta nieodczuwalne), czyli jak to dawniej określano w „narkozie”.
Zmiana nawyków i higieniczny styl życia
Nasz styl życia ma duży wpływ na zachorowalność na raka jelita grubego, jak również na rokowania. Zachorowaniom sprzyja dieta uboga w błonnik i bogata w nasycone tłuszcze i cukry proste. Brak ruchu może również stanowić czynnik ryzyka, ponieważ sprzyja częstym zaparciom, to natomiast sprawia, że rakotwórcze produkty przemiany materii mają dłuższy kontakt ze ścianą jelita grubego aniżeli przy regularnych wypróżnieniach. Ponadto, nie bez znaczenia jest nadużywanie alkoholu (piwo!) i palenie papierosów, które wpływają na ryzyko zachorowania na ten nowotwór.
Jak zatem dbać o jelito grube? Ryzyko możemy znacznie ograniczyć wprowadzając w swoim stylu życia zmiany. Do najważniejszych należą ćwiczenia fizyczne. Intensywny ruch pomaga w trawieniu, wspiera pracę układu pokarmowego, a tym samym przyspiesza wypróżnienia. Tym samym wszelkie złogi, nieprzyjazne dla jelit i często inicjujące zmiany nowotworowe, są szybko usuwane. Regularne treningi mogą mieć też właściwości antyzapalne. Ograniczając stany zapalne w jelicie grubym, przyczyniają się do zachowania zdrowych jelit.
Ważna jest również odpowiednia dieta. Wśród pokarmów, które należy ograniczać jest czerwone mięso. Zgodnie z zaleceniami Światowego Funduszu Badań nad Rakiem – WCRF nie powinno się go jeść więcej niż 500 g tygodniowo (ryzyko zachorowania można obniżyć nawet o 1/3). Bowiem w wędlinach i czerwonym mięsie występują szczególnie duże ilości hemu, który może drażnić i uszkadzać śluzówkę jelita grubego, a jednocześnie, co szczególnie groźne, stymulować bakterie żyjące w tej części układu pokarmowego do produkcji substancji rakotwórczych.
Dlatego warto zadbać o dietę bogatą w warzywa, owoce i produkty z pełnego ziarna zbóż, wysokobłonnikowe, które obniżają ryzyko zachorowania na raka jelita grubego. Warto sięgać po takie produkty, które wspomagają oczyszczanie jelit, a tym samym dbają o ich zdrowie.
