Przykurcz Dupuytrena. Jakie są przyczyny, objawy i sposoby leczenia tego schorzenia?

Przykurcz Dupuytrena jest stosunkowo często występującym schorzeniem, które dotyka tkankę łączną dłoni, prowadząc do trwałego przykurczu zgięciowego palców. Występuje głównie u mężczyzn powyżej 50. roku życia a prawdopodobieństwo jego wystąpienia rośnie wraz z wiekiem. Chociaż nie jest to schorzenie, które zagraża życiu to jego wpływ na funkcjonowanie dłoni może być znaczący, prowadząc do znacznego ograniczenia w wykonywaniu codziennych czynności oraz pracy zawodowej. W niniejszym artykule w rozmowie dr n. med. Maciejem Stalą – ortopedą i chirurgiem plastycznym z krakowskiego Szpitala na Klinach,  skupimy się na głównych aspektach związanych z przykurczem Dupuytrena, począwszy od jego definicji i objawów, przez możliwe przyczyny aż po dostępne metody leczenia. Również zgłębimy wpływ, jaki to schorzenie wywiera na życie codzienne pacjentów nim dotkniętych oraz wyzwania jakie stawia przed specjalistami zajmującymi się jego leczeniem.

Czym jest przykurcz Dupuytrena?

Przykurcz Dupuytrena jest chorobą powodującą stopniową fibrozę (przerost i zgrubienie) tkanki łącznej znajdującej się pod skórą dłoni. Za miejscowe pogrubienie rozcięgna dłoniowego odpowiedzialne są fibroblasty, tworzące za dużo kolagenu typu III. Choroba ta prowadzi początkowo do powstawania twardych pasm i guzków w obrębie dłoni a następnie do trwałego  przykurczu zgięciowego palców co utrudnia chwyt. Opis choroby wraz ze sposobem jej leczenia zaprezentował w XIX wieku wybitny francuski chirurg Guillaume Dupuytren.

Jakie są przyczyny pojawienia się przykurczu Dupuytrena?

Przykurcz Dupuytrena powstaje w wyniku powstania stanu zapalnego tkanek tworzących rozcięgno dłoniowe ręki. Przyczyny powstawania tego zjawiska po dzień dzisiejszy nie zostały w pełni poznane. Znane są pewne czynniki, które mogą zwiększać ryzyko jego wystąpienia. Do najważniejszych należą:

• Predyspozycje genetyczne – występowanie tej choroby w rodzinie może zwiększać prawdopodobieństwo jej rozwoju,
• Ekspozycja na urazy mechaniczne oraz przeciążenia dłoni,
• Specyfika demograficzna – przykurcz Dupuytrena częściej diagnozowany jest u mężczyzn, zwłaszcza pochodzenia europejskiego, szczególnie z regionów Europy Północnej,
• Czynniki stylu życia i zdrowotne – osoby palące tytoń, nadużywające alkoholu oraz cierpiące na cukrzycę są bardziej narażone na rozwój tej choroby.

Zrozumienie i identyfikacja czynników ryzyka mogą pomóc w zapobieganiu jej rozwoju oraz w planowaniu skuteczniejszych metod leczenia.

Jakie daje objawy przykurcz Dupuytrena?

Początkowe objawy przykurczu Dupuytrena to zwykle niewielkie, twarde guzki pod skórą dłoni, często niesprawiające bólu. Z czasem mogą pojawić się grubsze pasma tkanki, które stopniowo powodują mimowolne zginanie palców. W początkowej fazie choroby  pacjent jest w stanie wyprostować zajęty palec w sposób bierny, czyli przy użyciu drugiej ręki. W zaawansowanych przypadkach, dotknięte palce (najczęściej mały i serdeczny) mogą zostać trwale zgięte w stronę dłoni, co utrudnia wykonywanie codziennych czynności, takich jak pisanie, trzymanie przedmiotów czy wkładanie ręki do kieszeni. W przypadkach przykurczu Dupuytrena oprócz charakterystycznych objawów związanych z przykurczem i deformacją dłoni, u niektórych pacjentów mogą również wystąpić dodatkowe dolegliwości jak mrowienie i parestezje palców ręki. Jest to spowodowane naciekaniem choroby na nerwy palcowe.

Jak się  diagnozuje przykurcz Dupuytrena?

Diagnoza przykurczu Dupuytrena opiera się głównie na badaniu fizykalnym. Lekarz ocenia obecność guzków, pasm tkanki oraz stopień zgięcia palców. Badanie to umożliwia ocenę zaawansowania choroby oraz planowanie dalszego leczenia. W niektórych przypadkach, szczególnie przy planowaniu zabiegu chirurgicznego może być zalecone wykonanie dodatkowych badań obrazowych takich jak ultrasonografia aby lepiej ocenić stan tkanki łącznej.

W ramach diagnostyki przykurczu Dupuytrena stosuje się również metodę zwaną „testem stołu”. Polega ona na położeniu przez pacjenta dłoni na płaskiej powierzchni stołu. Osoba cierpiąca na tę chorobę nie będzie w stanie całkowicie wyprostować palców, co stanowi wstępny wskaźnik obecności przykurczu.

Jak się leczy przykurcz Dupuytrena?

Leczenie przykurczu Dupuytrena zależy od stopnia zaawansowania choroby oraz wpływu jaki ma ona na funkcjonowanie dłoni pacjenta. W początkowych fazach, gdy zgięcie palców jest minimalne, leczenie może nie być konieczne. W takich przypadkach często zalecane jest po prostu monitorowanie postępu choroby. W przypadkach gdy zgięcie palców staje się znaczne i uciążliwe dla pacjenta to leczenie ma na celu przede wszystkim poprawę funkcji dłoni. Wśród metod leczenia tego schorzenia najczęściej stosuje się:

• iniekcje kortykosteroidów do guzków, które mają za zadanie zmniejszyć stan zapalny i spowolnić postęp choroby.
• zabieg chirurgiczny, który jest często wybierany w bardziej zaawansowanych przypadkach choroby, mający na celu usunięcie patologicznej tkanki i przywrócenie możliwości rozprostowania palców. Istnieją różne techniki chirurgiczne od minimalnie inwazyjnych do otwartych operacji w zależności od stopnia zaawansowania choroby i konkretnych potrzeb pacjenta. Zabieg małoinwazyjny w leczeniu przykurczu Dupuytrena może obejmować podskórne nacięcie pojedynczego pasma, które powoduje przykurcz aby umożliwić jego rozluźnienie. W przypadku bardziej zaawansowanego stadium choroby zaleca się przeprowadzenie operacji otwartej. Taki zabieg polega na dokładnym usunięciu zmienionego chorobowo rozcięgna dłoniowego oraz wszelkich guzków, co pozwala na skorygowanie przykurczu palców. Ze względu na skalę ingerencji chirurgicznej, która obejmuje większe nacięcia i umieszczenie drenów, może być konieczny krótki pobyt w szpitalu. Warto pamiętać, że po operacji kluczowa jest  rehabilitacja obejmująca fizjoterapię i stosowanie szyn, które pomagają w utrzymaniu uzyskanego rozciągnięcia palców.
• Warto tu podkreślić, że rozpoznanie choroby Dupuytrena nie zawsze jest wskazaniem do leczenia operacyjnego !

Ile trwa hospitalizacja i rekonwalescencja w przypadku operacyjnego leczenia przykurczu Dupuytrena?

Okres rekonwalescencji po operacji związanej z leczeniem przykurczu Dupuytrena zwykle nie wymaga długiego pobytu w szpitalu. Pacjent może być wypuszczony do domu tego samego dnia, o ile nie występują komplikacje lub nie ma potrzeby dalszej obserwacji. Początkowe dwa tygodnie po zabiegu mogą być okresem znacznego ograniczenia funkcji dłoni a lekkie ograniczenia i dyskomfort mogą utrzymywać się przez około półtora miesiąca. Usunięcie szwów jest zaplanowane podczas wizyty kontrolnej, która odbywa się zazwyczaj dwa tygodnie po operacji. Bezpośrednio po zabiegu zaleca się minimalizowanie ruchów dłonią i palcami a w kolejnym etapie należy stopniowo wprowadzać ćwiczenia rehabilitacyjne pod kierunkiem fizjoterapeuty. W celu wspomagania procesu gojenia  lekarz może zalecić stosowanie szyny stabilizującej oraz opaski elastycznej w ciągu dnia. Aby utrzymać opatrunek w stanie suchym, zaleca się ograniczenie kąpieli pod względem częstotliwości i czasu trwania. W razie bólu zalecane może być przyjmowanie leków przeciwzapalnych dostępnych bez recepty.  Opatrunek należy wymieniać co dwa do trzech dni, dbając o czystość i higienę rany. Wszelkie niepokojące symptomy pojawiające się w trakcie rekonwalescencji powinny być konsultowane z lekarzem aby zapewnić prawidłowy przebieg gojenia i minimalizować ryzyko powikłań.

Przykurcz Dupuytrena jest chorobą progresywną, która bez odpowiedniego leczenia może znacząco wpłynąć na funkcjonowanie dłoni. Wczesna diagnoza i indywidualnie dopasowane leczenie są kluczowe dla zapobiegania postępowi deformacji i utrzymania jak najlepszej funkcji dłoni.