Przepuklina pachwinowa – jakie mogą być konsekwencje odwlekania leczenia operacyjnego?

Przepuklina, czyli ubytek w powłokach ciała, kiedy narządy przedostają się na zewnątrz, jest stosunkowo powszechną dolegliwością zdrowotną, a jej operowanie jest rutynowe. W praktyce oznacza to najczęściej tradycyjną otwartą chirurgię z rozległym cięciem, szyciem, dłuższym pobytem w szpitalu i dłuższą rekonwalescencją. Zabiegi wykonywane laparoskopowo oraz przy pomocy robota są operacjami minimalnie inwazyjnymi. Oznaczają małe nacięcie w ciele, a za tym idzie zadowalający efekt kosmetyczny, czyli niewielką bliznę. Skrócony zostaje okres rekonwalescencji i pacjenci szybciej wracają do normalnej aktywności życiowej i fizycznej, co jest szczególnie ważne u młodych osób. Jednocześnie trzeba podkreślić, że nie każdy pacjent może mieć wykonany zabieg przy pomocy laparoskopu czy robota. Wszystko zależy od ogólnego stanu zdrowia, wieku i sprawności. Nieoceniona jest dodatkowa konsultacja z internistą, który stan ogólny pacjenta może ocenić i wydać opinię, czy i jak leczyć konkretną przepuklinę.

Kiedy mówimy o przepuklinie pachwinowej? 

Nasz brzuch od środka nie we wszystkich miejscach ma budowę jednolitą. Są takie obszary, gdzie mięśnie są słabsze i powłoka jamy brzusznej sprzyja pojawieniu się przepukliny. Przyczyną jest przede wszystkim otyłość, przerost prostaty u mężczyzn, nałogowe palenie czy zbyt intensywny trening siłowy, w którym biorą udział mięśnie brzucha. Przepuklina pojawia się także wtedy, gdy wewnątrz jamy brzusznej nagle wzrasta ciśnienie. Dzieje się to w momencie dużego wysiłku, gdy na przykład coś bardzo ciężkiego gwałtownie podnosimy, także przy przedłużającym się mocnym kaszlu, czasem kichnięciu, również w czasie silnego parcia na stolec lub ćwiczeń nie poprzedzonych solidną rozgrzewką.

Miejscem najbardziej narażonym na pojawienie się przepukliny jest, przede wszystkim u mężczyzn, pachwina. W tym miejscu robi się miękkie wybrzuszenie wypełnione przemieszczającymi się poza swoje anatomiczne położenie jelitami lub otrzewną (błona wyścielająca jamę brzuszną).

Przepukliny pachwinowe stanowią około 70% wszystkich przepuklin brzusznych. Siedmiokrotnie częściej występują u mężczyzn niż u kobiet.

Dlaczego konieczne jest leczenie operacyjne przepukliny pachwinowej? 

Przepuklina pachwinowa na początku może być bardzo mała i nie dawać objawów. Wówczas jeszcze można odczekać z operacją. Ale jeśli powstała, to już nie zniknie. Należy ją regularnie kontrolować u lekarza, a kiedy powiększy się i zaczną jej towarzyszyć dolegliwości, niezbędna jest operacja. To jedyny skuteczny sposób leczenia przepukliny pachwinowej. Nie należy jej lekceważyć, powtarzając opinię: „przecież to tylko przepuklina”, gdyż nieleczona może prowadzić do komplikacji.

Leczenie operacyjne przepukliny pachwinowej jest konieczne z powodu ryzyka uwięźnięcia przepukliny, co grozi poważnymi powikłaniami zagrażającymi zdrowiu i życiu.

Jakie konsekwencje mogą wystąpić, jeżeli odwlekamy leczenie operacyjne? 

Jeśli nie zostanie podjęte leczenie operacyjne, to przepuklina może doprowadzić do powikłań. Najgroźniejszym jest uwięźnięcie przepukliny. Oznacza to wejście części jelita do worka przepuklinowego, z którego nie może się ono cofnąć do jamy brzusznej, ponieważ zostaje zakleszczone. Treść pokarmowa nie ma wtedy możliwości przesuwania się, a krew swobodnie nie dopływa. To już zagrożenie życia.

Dlaczego uwięźnięcie jelita jest tak niebezpieczne dla zdrowia? 

Jeśli operacja przepukliny pachwinowej nie zostanie przeprowadzona szybko, to niedostateczne ukrwienie jelita może doprowadzić do jego martwicy, zapalenia otrzewnej czy wstrząsu septycznego, a w konsekwencji nawet zgonu pacjenta. W pilnym przypadku, gdy taką operację zakleszczonego jelita trzeba przeprowadzić natychmiast, sytuacja jest już poważna, a ryzyko powikłań w czasie operacji i po niej bardzo duże. Jeśli więc pacjentowi grozi zakażenie, nie zawsze jest możliwe wszczepienie syntetycznej siatki. Do tego dochodzi konieczność wycięcia tego fragmentu jelita, które jest objęte martwicą. Trzeba więc ratować zdrowie i życie. Lepiej więc operację zaplanować wcześniej i przeprowadzić w komfortowych dla pacjenta i lekarza warunkach.

Powikłania i nawroty przepukliny pachwinowej po operacji

Według statystyk ryzyko zgonu w następstwie prawidłowo i w odpowiednim czasie przeprowadzonej operacji przepukliny pachwinowej jest bardzo niskie i wynosi mniej niż 1 na 10 tysięcy pacjentów. Poważne powikłania są także niezwykle rzadkie i dotyczą pacjentów, którzy przechodzili operacje dużych i skomplikowanych przepuklin. U 1 – 2 % pacjentów może występować obrzęk w operowanej okolicy, u mężczyzn również w okolicach jąder.

Nawroty przepukliny pachwinowej były kiedyś, przy operowaniu techniką otwartą bez użycia siatki, dość częste – 10 do 15% przypadków. W operacjach laparoskopowych i robotowych to obecnie 1%. Powikłania są uzależnione od sposobu zamocowania siatki, ale także od uwarunkowań fizjologicznych samego pacjenta. Profesor Tomasz Rogula, który kieruje zespołem klinicznym NEO Hospital, wyjaśnia, że u niektórych osób powłoki ciała są osłabione z powodu otyłości. Nałogowi palacze też muszą się liczyć z nawrotem przepukliny, gdyż mają zazwyczaj gorsze unaczynienie tkanek i ich szycie jest trudniejsze. Podobnie chorzy na cukrzycę czy inne choroby autoimmunologiczne – ich tkanki są słabiej ukrwione.

Na czym polega operacja przepukliny pachwinowej?

Operacja przepukliny pachwinowej polega na redukcji worka przepuklinowego, czyli wprowadzeniu go ponownie do jamy brzusznej oraz zamknięciu otworu, przez który przedostała się przepuklina.

Zabiegi te są wykonywane w Szpitalu na Klinach małoinwazyjnymi technikami takimi jak laparoskopia lub z użyciem robota chirurgicznego. Dostęp do miejsca gdzie powstała przepuklina uzyskuj się przez wytworzenie przestrzeni, gdzie chirurg wykonuje operację „od wewnątrz”. Przestrzeń ta jest wytworzona przy pomocy gazu oraz niekiedy specjalnego balonu, który wprowadza się pomiędzy warstwy ściany brzucha. W ten sposób chirurg może zszyć miejsce przepukliny oraz umieścić specjalną siatkę, która wzmacnia miejsce operacji. Dzięki wykorzystaniu robota chirurgicznego w operacjach naprawy przepuklin pachwinowych szycie miejsca przepukliny jest prowadzone z dużą dokładnością.

W naprawach przepuklin pachwinowych używane są  siatki, które mocowane są do wewnętrznych powłok brzusznych techniką podobną do rzepa, dlatego jest bardzo małe prawdopodobieństwo ich przemieszczania się. Używa się też siatek trójwymiarowych, tak wyprofilowanych, by miały kształty lekko zaokrąglone, dostosowane do anatomii przestrzeni międzypachwinowej. Do dyspozycji chirurgów są też siatki biologiczne, powstałe na bazie tkanek, gdzie głównie pozostawia się kolagen. Są to siatki specjalnego zastosowania w sytuacji, w której mogłoby dojść do infekcji lub w miejscach już zainfekowanych.

Bardzo ważne jest samo mocowanie siatki – tak, aby się nie przemieszczała, a także by redukować ból. Wcześniej siatki były mocowane metalowymi klipsami, co stanowiło dla pacjenta duży dyskomfort bólowy.

Czy możliwy jest powrót do pełni zdrowia po operacji przepukliny pachwinowej? 

Małoinwazyjne metody leczenia przepuklin pachwinowych dają możliwość szybkiego powrotu do zdrowia oraz pracy i aktywności fizycznej. A to dzięki minimalnej interwencji chirurgicznej, mniejszym dolegliwościom bólowym i niedużej utracie krwi. Pacjenci po operacji laparoskopowej czy przy użyciu robota, mogą opuścić szpital jeszcze tego samego dnia lub kolejnego po zabiegu. W porównaniu z tradycyjną, otwartą chirurgią, zabiegi operacyjne przepukliny pachwinowej wykonane technikami małoinwazyjnymi wykazują się też znacząco mniejszą liczbą powikłań po wyjściu ze szpitala, a rekonwalescencja przebiega szybciej.

Profesor Tomasz Rogula, podkreśla, że w niektórych przypadkach tylko przy pomocy robota można z sukcesem zoperować przepukliny wymagające ułożenia i umocowania specjalnej siatki z tworzywa sztucznego od wewnątrz brzucha. Jej wprowadzenie przez niewielkie 1 – 2 centymetrowe nacięcie i następnie przyszycie, dla robota końcówki są mniejsze niż palce chirurga i naśladują ruchy jego nadgarstka, jest dużo łatwiejsze niż zastosowanie metody laparoskopowej. Właściwe ustawienie siatki od środka ciała i przymocowanie jej powoduje, że naturalne ciśnienie w jamie brzusznej, które wcześniej doprowadziło do wypchnięcia przepukliny, zadziała teraz przyciskając siatkę do wrót przepuklinowych.

Operacja przepukliny pachwinowej oraz proces rekonwalescencji po zabiegu 

Nieskomplikowane operacje przepukliny pachwinowej metodą laparoskopową trwają około półtorej godziny. Pacjent jest w znieczuleniu ogólnym, zaintubowany. Główne zalecenia po zabiegu dotyczą ograniczenia wysiłku fizycznego. Obecnie, przy zastosowaniu metod minimalnie inwazyjnych, pacjent dochodzi do formy, nieporównywalnie szybciej, niż po zastosowaniu otwartej operacji chirurgicznej.

Pierwsza doba po operacji

Tuż po zabiegu i wybudzeniu pacjent pozostaje przez dobę w szpitalu. Zaleca się od razu wstawanie i chodzenie. Można pić i zjeść lekki posiłek. Jeśli nie występuje ból, następnego dnia pacjent jest wypisywany ze szpitala.

Pierwszy tydzień po operacji

W pierwszych 3 – 4 dniach po zabiegu zaleca się ograniczenie większej aktywności fizycznej. Nie należy jeździć rowerem, biegać czy podnosić ciężkich przedmiotów, powyżej 3 – 4 kg. Nie ma ograniczeń co do diety. Pacjent raczej nie odczuwa wyraźnego bólu w miejscu zoperowanej przepukliny, jest to tylko rodzaj dyskomfortu. Jeśli operacja polegała tylko na położeniu siatki, to w 5 – 6 dniu po zabiegu można już wrócić do normalnej aktywności życiowej i fizycznej. Z końcem pierwszego tygodnia konieczna jest wizyta kontrolna u lekarza.

Dwa tygodnie po operacji

Na ogół po dwóch tygodniach od nieskomplikowanych operacji przepukliny pachwinowej metodą laparoskopową czy przy użyciu robota, nie ma już śladów po zabiegu. Również w sensie dosłownym – trzy około 1 – centymetrowe nacięcia są klejone, przez co blizny stają się później niewidoczne.

Jeśli jednak była to operacja przepukliny nawrotowej lub trzeba było szyć powłoki brzuszne, to dwa tygodnie po operacji należy nadal ograniczać aktywność fizyczną i powstrzymać się od podnoszenia ciężarów powyżej 7 – 9 kilogramów.

Miesiąc po operacji przepukliny pachwinowej 

Jeśli pacjent przeszedł operację przepukliny nawrotowej lub z szyciem powłok brzusznych, to ograniczenia aktywności fizycznej trwają około 6 tygodni. Niebezpieczne jest w tym czasie mocne napinanie powłok brzucha. Dlatego przede wszystkim nie należy podnosić przedmiotów o wadze powyżej 7 – 9 kilogramów.

Trzy miesiące po operacji

Do tego czasu następuje całkowite zagojenie operowanych tkanek, również po bardziej skomplikowanych operacjach przepukliny pachwinowej, a także po zabiegach metodą otwartą. Można już być w pełni aktywnym.