Przepuklina kresy białej a rozejście kresy białej – jaka jest różnica, kiedy wymagana jest operacja?

Kresa biała to struktura anatomiczna występująca zarówno u kobiet i mężczyzn, która łączy lewy i prawy mięsień prosty brzucha. W wyniku oddziaływania obciążeń i nacisków w obrębie jamy brzusznej kresa biała może ulegać patologicznym zmianom i uszkodzeniom, które w efekcie przyczyniają się do powstawiania jej rozejścia lub przepukliny.  Zarówno przepuklina kresy białej jak i jej rozejście to schorzenia, których nie warto bagatelizować. O tym jaka jest różnica pomiędzy tymi schorzeniami, jak dochodzi do ich powstawania oraz jakie mogą być skutki ich pojawienia się  rozmawiamy z  dr. Darią Kuliś  – chirurgiem ogólnym, specjalizującą się w leczeniu przepuklin z krakowskiego Szpitala na Klinach.

Kresa biała – czym jest, anatomia?

Kresa biała to takie miejsce w naszym ciele, o którego istnieniu mało wiemy, dopóki coś się w jej obrębie nie zacznie dziać.

To tkanka łączna, która występuje u każdego człowieka – łączy mięśnie proste brzucha po jego lewej i prawej stronie oraz ma za zadanie utrzymywanie ich w odpowiedniej odległości. Ta struktura ma biały kolor, stąd nazwa – kresa biała (łac. linea alba). Jest zbudowana z włókien kolagenowych, ma szerokość 1 – 2 cm i znajduje się z przodu naszego brzucha, ciągnąc się od mostka do spojenia łonowego. Najszerszy odcinek kresy białej znajduje się w okolicach pępka. Osłabia on jej strukturę i obszar ten jest szczególnie narażony na rozejście się tworzących kresę włókien, a następnie na powstanie przepukliny.

Czym jest rozejście kresy białej?

Nasze mięśnie nie wytrzymują niektórych czynności życiowych i odmawiają posłuszeństwa. Dochodzi do ich osłabienia lub uszkodzenia.

O ile w przepuklinie mamy do czynienia z ubytkiem w powłokach ciała, przez które nasze wnętrzności wydostają się na zewnątrz, to samo rozejście się kresy białej jest tylko rozluźnieniem jej struktur.  Nie ma to poważnych skutków dla zdrowia i nie jest szczególnie niebezpieczne.

Rozejście się kresy białej jest widoczne, gdy leżymy i następnie chcemy się podnieść unosząc górną połowę ciała. Wtedy wzdłuż brzucha, na środku, tworzy się struktura przypominająca grzebień, który znika, gdy pacjent znowu przejdzie do pozycji leżącej.

Pomimo, że zmiana ta wydaje się być łagodna, nie należy się samemu diagnozować. Konieczna jest konsultacja z chirurgiem, który sprawnie zbada powłoki brzuszne wzdłuż kresy białej najpierw palpacyjnie i stwierdzi, czy już mamy do czynienia z przepukliną, którą trzeba leczyć. Jeśli to tylko rozejście kresy białej, to można na początku pozostać przy obserwacji. Ale jeśli rozejście się powiększy, to lekarz wspólnie z pacjentem, po dokładnym zbadaniu, podejmują decyzję o operacji.

Trzeba zaznaczyć, że choć w sytuacji rozejścia się kresy białej przydatne jest wzmacnianie mięśni brzucha, to jednak jest to defekt anatomiczny, którego nie da się naprawić ćwiczeniami. O ich efektywności, po odpowiednim dobraniu, można mówić dopiero w czasie rehabilitacji po zabiegu.

Kiedy mówimy o przepuklinie kresy białej?

Przepuklina kresy białej to już poważny defekt – zostaje przerwana jej ciągłość. Po rozsunięciu się mięśni i rozluźnieniu tkanki, przez powstały w ten sposób otwór w obrębie kresy, wydostają się z wnętrza naszego brzucha jelita a czasem także tkanka tłuszczowa. Tak dzieje się na przykład po ciąży, kiedy zbyt mocny nacisk na powłoki brzuszne od wewnątrz powodują rozsunięcie się mięśni prostych brzucha na zewnątrz, w efekcie tkanka kresy białej ulega rozluźnieniu się, a przez cienką błonę uwypuklają się jelita. W przypadku przepukliny kresy białej widać bardziej lekkie uwypuklenie, niż ostry krater, jak to jest przy innych przepuklinach. Choć wydaje się, że to tylko defekt kosmetyczny, nie należy się pocieszać, że sam zniknie.

Leczenie przepukliny kresy białej to zabieg operacyjny. Coraz częściej wykonywany metodą laparoskopową, a w krakowskim Szpitalu na Klinach lekarze robią to także przy użyciu robota chirurgicznego.

Po operacji przepukliny kresy białej należy unikać wysiłku fizycznego, noszenia ciężkich przedmiotów i intensywnego uprawiania sportu.

Samemu pacjentowi czasem trudno odróżnić rozejście się od przepukliny kresy białej. Dlatego potrzebna jest konsultacja u specjalisty.

Jakie zagrożenie dla pacjenta stanowi przepuklina kresy białej?

Pacjenci z przepukliną kresy białej często zwlekają z wizytą u lekarza, ponieważ obawiają się operacji. Niepotrzebnie, aktualnie zabiegi te mogą być wykonywane na drodze chirurgii klasycznej ale również  technikami małoinwazyjnymi –  laparoskopowo lub przy użyciu robota chirurgicznego.

Tymczasem nieleczona przepuklina kresy białej, podobnie jak nieleczona i pozostawiona sama sobie inna przepuklina, może prowadzić do uszkodzenia jelit. Co prawda sytuacje uwięźnięcia jelita w przypadku przepukliny kresy białej zdarzają się niezwykle rzadko, ale trzeba pamiętać, że jeśli na czas nie zostanie podjęte leczenie chirurgiczne, to ostatecznie może to doprowadzić do niedrożności jelit, a powiększająca się poza lekarską kontrolą przepuklina kresy białej sprawia, że operacja będzie bardziej skomplikowana.

Zaleca się już na początku pojawienia się tej przepukliny wizytę u doświadczonego lekarza chirurga, który określi stan jej zaawansowania i zaleci dalsze postępowanie

Przepuklina kresy białej a ciąża

Panowie są narażeni na przepuklinę kresy białej między innymi jeśli dużo ćwiczą na siłowni, szczególnie wykonując tzw. martwy ciąg, angażujący głównie mięśnie brzucha czy podnosząc ciężary. U mężczyzn sprzyja temu schorzeniu także otyłość i nałogowe palenie.

Na ogół jednak przepuklina kresy białej dotyczy kobiet po więcej niż jednej ciąży, które rodziły duże dzieci. Szacuje się, że taki problem może mieć 15 – 18% mam.

Dzieje się tak dlatego, że w ciąży zwiększający się nacisk na powłoki brzuszne powodują rozciągnięcie i osłabienie włókien kolagenowych, z których jest zbudowana kresa biała. Przyczyniają się do tego także porody. Po porodach oraz z wiekiem włókna kolagenowe, z których jest zbudowana kresa biała, osłabiają się, a jeśli to już nastąpi, to wystąpienie przepukliny jest bardzo prawdopodobne.

Standardowo lekarze rekomendują operowanie przepukliny kresy białej po zakończeniu planowania potomstwa. Chodzi o to, żeby kolejnym porodem nie osłabiać powłok brzusznych po operacji.

Przepuklina kresy białej u dziecka

Przepuklina kresy białej może się pojawić nawet u niemowlęcia, ale nie jest łatwa do zaobserwowania. Jej rozpoznanie jest łatwiejsze, gdy dziecko zaczyna chodzić i ruszać się. Zaleca się ostrożność i wyczekanie z ostateczna diagnozą do momentu, kiedy tkanka w tym miejscu dojrzeje.

W okresie dziecięcym pojawienie się przepukliny kresy białej jest spowodowane wrodzonymi wadami anatomicznymi i niedojrzałością tkanki łącznej. Częstsza jest raczej przepuklina pępkowa czy pachwinowa – typowe schorzenia wieku dziecięcego.

Czy przepuklinę kresy białej u dziecka można operować?

Zaleca się poczekać z operacją przepukliny kresy białej u dzieci do 4 roku życia, ponieważ do tego momentu powłoki brzuszne dopiero się kształtują. Nie bez znaczenia jest też zastosowanie znieczulenia ogólnego u bardzo małego dziecka. Pacjent powinien pozostawać pod obserwacją chirurga. Pilna operacja jest absolutnie konieczna jedynie w przypadku uwięźnięcia przepukliny.