Operacyjne leczenie raka jelita grubego

Rak jelita grubego stanowi poważne wyzwanie zdrowotne w Polsce, co potwierdzają dane z Krajowego Rejestru Nowotworów. W 2020 roku odnotowano około 20,5 tysiąca przypadków tego nowotworu a dynamika wzrostu zachorowań jest alarmująca, oscylująca w granicach 4-5% rocznie. Znacznie wyższy niż średnia europejska współczynnik umieralności na raka jelita grubego w Polsce, gdzie rocznie umiera około 12,5 tysiąca osób, podkreśla potrzebę intensyfikacji działań profilaktycznych oraz usprawnienia procesu diagnostyki i leczenia. Leczenie tego typu raka jest wieloaspektowe i zależy od stadium zaawansowania choroby, ogólnego stanu zdrowia pacjenta oraz jego indywidualnych preferencji. Operacyjne leczenie raka jelita grubego odgrywa główną rolę w skutecznym zarządzaniu tą chorobą. Jednym z kluczowych elementów poprawy skuteczności leczenia jest wykorzystanie zaawansowanych technologii takich jak chirurgia wspomagana robotycznie, która umożliwia większą precyzję zabiegów minimalizując tym samym ryzyko powikłań oraz skracając czas rekonwalescencji pacjentów. W tym artykule omówimy różne techniki chirurgiczne stosowane w leczeniu raka jelita grubego, przygotowanie do operacji, sam przebieg zabiegu oraz proces rekonwalescencji.

Gdzie najczęściej lokalizuje się rak jelita grubego i jakie daje objawy?

Nowotwór jelita grubego choć może rozwijać się w różnych jego częściach, najczęściej występuje w okrężnicy, zgięciu esiczo-odbytniczym oraz odbytnicy. To jeden z bardziej podstępnych typów nowotworów gdyż może rozwijać się bez wyraźnych symptomów przez długi czas. Zwykle jego źródłem są łagodne polipy powstające z zmutowanych komórek nabłonka jelita grubego. Z biegiem czasu mogą one przejść transformację złośliwą, prowadząc do kancerogenezy. Wykrycie tego nowotworu we wczesnym stadium znacząco zwiększa szanse na skuteczne leczenie. Około 5-10% przypadków raka jelita grubego ma przyczyny genetyczne lecz większość czynników ryzyka jest związana ze stylem życia co oznacza, że można je modyfikować. Niemniej jednak w Polsce blisko 25% przypadków diagnozowanych jest w zaawansowanych stadiach co negatywnie wpływa na rokowania.

Należy zwracać uwagę na szereg symptomów, które mogą wskazywać na rozwijający się nowotwór jelita grubego. Kluczowe sygnały ostrzegawcze to obecność krwi w stolcu, która może objawiać się jako świeża, jasnoczerwona krew na powierzchni stolca lub ciemna, zmieszana z masą kałową. Utrzymujące się uczucie zmęczenia, ogólne osłabienie oraz nagłe zmiany w nawykach jelitowych takie jak zmiana konsystencji stolca na „ołówkowate”, czyli wyjątkowo cienkie stolce są również istotnymi wskaźnikami. Inne objawy, które mogą wzbudzić niepokój to bóle w różnych częściach brzucha, szczególnie w okolicy pępka lub nadbrzusza a także objawy niedrożności jelit takie jak narastające wzdęcia, nudności, wymioty i zaparcia. Specyficzne dla raka odbytnicy są takie objawy jak: domieszka jasnoczerwonej krwi na stolcu, uczucie niepełnego opróżnienia po wypróżnieniu, bolesne parcie na stolec bez wypróżnienia, poranna biegunka oraz ból typu kolki jelitowej.

Rodzaje zabiegów chirurgicznych przeprowadzanych w przypadku raka jelita grubego lub jego podejrzenia

Podstawowym podejściem w leczeniu raka jelita grubego jest chirurgia, która ma na celu usunięcie guza wraz z otaczającymi go zdrowymi tkankami oraz regionalnymi węzłami chłonnymi. Chirurgia ta jest często łączona z innymi formami terapii u pacjentów z zaawansowanym stopniem choroby takimi jak chemioterapia lub w przypadku raka odbytnicy, radioterapia lub radiochemioterapia. Operacje stosowane w leczeniu raka jelita grubego można podzielić na kilka typów w zależności od lokalizacji guza i jego zaawansowania. Poniżej omówimy te najczęściej wykorzystywane.

• Polipektomia i lokalna resekcja

1. • polipektomia: jest stosowana w przypadku wczesnych zmian  takich jak polipy. Polega na usunięciu polipa za pomocą kolonoskopu. Zabieg jest mało inwazyjny i często nie wymaga hospitalizacji.
   • lokalna resekcja: wykonywana jest gdy guz jest mały i zlokalizowany blisko odbytnicy. Usunięcie zmiany można przeprowadzić przez odbyt bez konieczności wykonywania nacięcia na brzuchu.

• Resekcja segmentarna

1. • hemikolektomia: polega na usunięciu prawej lub lewej części okrężnicy. Zabieg ten jest stosowany gdy guz znajduje się w jednym z tych obszarów.
   • resekcja esicy: stosowana w przypadku guzów zlokalizowanych w esicy, czyli ostatnim odcinku okrężnicy.
   • resekcja poprzeczna okrężnicy: wykonywana gdy guz znajduje się w poprzecznym odcinku okrężnicy.

• Całkowita (totalna) kolektomia

1. • polega na usunięciu całej okrężnicy. Może być konieczna w przypadku licznych zmian nowotworowych lub chorób genetycznych, takich jak zespół Lyncha.

• Proktokolektomia

1. • jest to zabieg polegający na usunięciu zarówno okrężnicy jak i odbytnicy. Wymaga stworzenia sztucznego odbytu (stomii).

Jakimi technikami przeprowadza się operacje jelita grubego?

W Polsce większość zabiegów chirurgicznych raka jelita grubego przeprowadzana jest metodą otwartą przez laparotomię. Jednakże z biegiem czasu coraz częściej stosowane są techniki małoinwazyjne takie jak laparoskopia czy zabiegi z użyciem systemów chirurgicznych sterowanych robotycznie. Te innowacyjne metody minimalizują inwazyjność zabiegów co przekłada się na krótszy czas rekonwalescencji oraz lepszą jakość życia pacjentów po operacji. Techniki małoinwazyjne zapewniają także równie dobre wyniki onkologiczne jak metody tradycyjne co czyni je coraz popularniejszym wyborem wśród lekarzy i pacjentów.

Na czym polega operacja raka jelita grubego z wykorzystaniem robota?

Wykorzystanie zaawansowanej technologii robotycznej znacząco usprawnia proces chirurgiczny zwłaszcza w dziedzinie medycyny jaką jest chirurgia kolorektalna. Technologia ta pozwala pokonać typowe ograniczenia ludzkiego ciała takie jak ograniczone pole widzenia czy niepożądane drżenie rąk chirurga. Roboty chirurgiczne wyposażone w precyzyjne narzędzia i zaawansowane systemy wizyjne, oferują obraz dziesięciokrotnie powiększony i wyświetlany w jakości 3D full HD. Dzięki temu chirurdzy mogą dokładniej manipulować narzędziami, które mają zdolność obracania się o 560 stopni co jest niemożliwe do osiągnięcia przez ludzką dłoń. Zabieg wykonany przy użyciu robotów chirurgicznych skutkuje zmniejszeniem traumatyzacji tkanek, co przekłada się na mniej bolesną i szybszą rekonwalescencję pacjenta. Dodatkowo, precyzyjne narzędzia pozwalają na minimalizację krwawienia poprzez precyzyjne koagulacje, co zmniejsza ryzyko powikłań i przyspiesza powrót do zdrowia. Zalety te sprawiają, że chirurgia z użyciem robotów staje się coraz bardziej popularna w leczeniu różnych schorzeń w tym nowotworów jelita grubego. Roboty umożliwiają lekarzom przeprowadzanie skomplikowanych zabiegów w skomplikowanych przypadkach raka jelita grubego z większą precyzją i bezpieczeństwem co znacząco wpływa na poprawę jakości życia pacjentów po operacji. W krakowskim Szpitalu na Klinach operacje raka jelita grubego z wykorzystaniem robota wykonuje dr n. med. Jerzy Draus, który na swoim koncie ma ponad 1000 operacji kolorektalnych z wykorzystaniem systemu robotycznego.