Operacje plastyczne uszu. Rozmowa z ekspertem

Operacje plastyczne uszu potrafią być prawdziwą rewolucją w życiu osób zmagających się z kompleksem odstających lub zniekształconych małżowin. Chociaż zabieg otoplastyki jest stosunkowo niewielką ingerencją chirurgiczną to dla wielu pacjentów jego efekty są ogromnym wsparciem dla samooceny i pewności siebie. W rozmowie z dr Maciejem Stalą, doświadczonym specjalistą w zakresie chirurgii plastycznej, przyglądamy się kluczowym aspektom operacji – od wyboru najlepszego momentu na zabieg, przez metody korekty aż po proces rekonwalescencji. Jak sami przeczytacie okazuje się, że właściwie przeprowadzona korekta uszu nie tylko może zmienić wygląd ale też poprawić jakość codziennego życia, uwalniając pacjentów od długo noszonych kompleksów.

Panie Doktorze, operacje plastyczne uszu często są postrzegane jako zabieg niewielki, jednak dla wielu pacjentów stanowią ogromną zmianę wizerunku i poprawiają komfort psychiczny. Jak wygląda to z Pana perspektywy i czy rzeczywiście jest to tak znaczący zabieg?

Dr Maciej Stala: Zdecydowanie, choć korekta uszu zwana także otoplastyką, wydaje się stosunkowo prostą interwencją to dla pacjentów jej efekty bywają wręcz rewolucyjne. Uszy odgrywają ogromną rolę w odbiorze własnej atrakcyjności, zwłaszcza jeśli ich kształt lub wielkość odbiega od typowych proporcji. Wiele osób zmaga się z kompleksami dotyczącymi uszu od wczesnego dzieciństwa a w okresie szkolnym bywa to źródłem przykrości i żartów rówieśników. Dlatego możliwość zmiany kształtu czy korekty odstających małżowin nierzadko przynosi znaczną ulgę psychiczną i wyraźną poprawę samooceny.

Kto najczęściej decyduje się na zabieg otoplastyki i czy istnieje jakaś granica wieku, która określa, kiedy można go bezpiecznie przeprowadzić?

Dr Maciej Stala: Najwięcej pacjentów zgłasza się z problemem odstających uszu. Czasem chodzi też o modelowanie zbyt dużych małżowin lub o rekonstrukcję pewnych drobnych defektów, na przykład nierówności powstałych w wyniku urazów. Jeśli mowa o wieku to ogólnie przyjmuje się, że operację można rozważyć nawet u dzieci powyżej szóstego lub siódmego roku życia. W tym okresie małżowiny uszne osiągają już niemal dorosłe rozmiary, a zabieg jest wtedy bezpieczny, choć oczywiście warunkiem powodzenia jest współpraca dziecka oraz jego gotowość emocjonalna. Osoby dorosłe zgłaszają się z kolei zwykle wtedy, gdy negatywne odczucia towarzyszyły im przez całe życie i dopiero teraz odważyły się na zmianę. Bywają też pacjenci, którzy doświadczyli urazów mechanicznych a czasem drobnych powikłań po kolczykowaniu uszu i to również może być wskazanie do zabiegu.

Czy istnieją jakieś przeciwwskazania do otoplastyki?

Dr Maciej Stala: Zwykle są to względne przeciwwskazania typowe dla zabiegów chirurgii plastycznej takie jak poważne problemy z krzepliwością krwi, stany zapalne skóry w okolicy uszu czy nieuregulowane choroby ogólnoustrojowe. Szczególną ostrożność należy zachować w przypadku pacjentów z chorobami autoimmunologicznymi, które mogą negatywnie wpłynąć na proces rekonwalescencji. Przeciwwskazaniem względnym jest także młody wiek pacjenta – u dzieci poniżej szóstego roku życia małżowiny uszne mogą być jeszcze niedostatecznie rozwinięte, dlatego decyzję o zabiegu warto odłożyć do momentu zakończenia wzrostu chrząstki.

Ważnym aspektem jest również gotowość psychiczna pacjenta. Zabieg nie powinien być wykonywany pod presją otoczenia lub w wyniku chwilowych impulsów. Pacjent powinien mieć realistyczne oczekiwania wobec efektów operacji i rozumieć, że każda ingerencja chirurgiczna wiąże się z określonym ryzykiem. W przypadku osób z zaburzeniami psychicznymi lub z nieuregulowaną depresją lekarz może zalecić dodatkową konsultację z psychologiem lub psychiatrą przed podjęciem decyzji o operacji.

Nie bez znaczenia jest również ogólny stan zdrowia pacjenta. Osoby w złej kondycji fizycznej, z niezaleczonymi infekcjami czy w trakcie terapii immunosupresyjnej, powinny odłożyć zabieg do czasu poprawy stanu zdrowia. Ponadto, przed operacją zaleca się zaprzestanie palenia tytoniu, ponieważ nikotyna znacząco pogarsza ukrwienie tkanek i może prowadzić do powikłań w procesie gojenia.

Jak wygląda sama operacja korekty uszu? Czy to prawda, że można ją przeprowadzić w trybie ambulatoryjnym?

Dr Maciej Stala: Wszystko zależy od zakresu korekty ale rzeczywiście, w większości przypadków operację plastyczną uszu wykonuje się w warunkach ambulatoryjnych, czy w znieczuleniu miejscowym. Czas trwania zabiegu to około godziny lub dwóch, choć bywa krótszy lub dłuższy, zależnie od stopnia skomplikowania i indywidualnej anatomii pacjenta. Jeśli chodzi o znieczulenie, u dorosłych zwykle stosuje się znieczulenie miejscowe, czasem w połączeniu z analgosedacją a u dzieci częściej proponuje się znieczulenie ogólne aby uniknąć niepotrzebnego stresu. Technika operacyjna polega zazwyczaj na nacięciu skóry za małżowiną, odpowiednim ukształtowaniu i założeniu szwów, które formują chrząstkę w pożądany kształt. Następnie zakładane są opatrunki, które utrzymują nowe ułożenie uszu do czasu wygojenia. Warto podkreślić, że lekarz zawsze stara się dobrać taką metodę aby blizny były jak najmniej widoczne. Po zabiegu pacjent zwykle może wrócić do domu jeszcze tego samego dnia, choć przy korekcjach obustronnych i dłuższej procedurze bywa, że zostaje na krótki czas w klinice.

Czy zdarzają się przypadki, kiedy potrzebny jest zabieg rewizyjny żeby poprawić efekty lub skorygować ewentualne asymetrie?

Dr Maciej Stala: Owszem, choć na szczęście nie zdarza się to często. W niektórych sytuacjach tkanki goją się inaczej niż przewidywał plan operacyjny, co może skutkować niewielką asymetrią lub nie w pełni zadowalającym kształtem małżowiny. Wówczas możliwa jest procedura korekcyjna. Czasem pacjent po kilku latach przychodzi z prośbą o delikatne zmiany – na przykład pragnie aby uszy były przyległe nieco bardziej lub odwrotnie, by efekt był bardziej naturalny. W takich sytuacjach podejmujemy decyzję wspólnie z pacjentem, uwzględniając stan chrząstki oraz ewentualne ryzyko związane z kolejnym zabiegiem. Najczęściej wystarcza jednak jednorazowa operacja o ile pacjent stosuje się ściśle do zaleceń pooperacyjnych.

Jak długo trwa proces gojenia a co najważniejsze, kiedy pacjent może wrócić do normalnego funkcjonowania?

Dr Maciej Stala: Główne etapy gojenia to około dwóch, trzech tygodni. W tym czasie pacjent nosi opatrunki i specjalną opaskę stabilizującą kształt uszu, zwłaszcza podczas snu. Obrzęk i niewielkie zasinienia mogą się utrzymywać przez pierwsze dni, niekiedy do tygodnia czy dwóch. W tym okresie zalecamy unikanie intensywnych ćwiczeń fizycznych oraz aktywności, które narażałyby uszy na urazy. Po zdjęciu szwów, jeśli były one nierozpuszczalne, pacjent może stopniowo powracać do normalnych aktywności ale przez kilka następnych tygodni warto w dalszym ciągu chronić uszy przed urazami. Dotyczy to zwłaszcza dzieci, które mogą chcieć bawić się energicznie lub uczestniczyć w grach kontaktowych. Należy też pamiętać, że pełny efekt końcowy widać dopiero po całkowitym ustąpieniu obrzęku, co często zajmuje nawet kilka miesięcy. W dużej mierze zależy to od indywidualnych predyspozycji, wieku pacjenta i elastyczności jego chrząstek.

Czy zabieg obarczony jest dużym ryzykiem powikłań?

Dr Maciej Stala: Na szczęście powikłania występują rzadko. W niektórych przypadkach mogą pojawić się infekcje lub krwiaki, dlatego tak ważne jest właściwe dbanie o rany i ścisłe przestrzeganie zaleceń medycznych. Pacjent powinien informować lekarza o każdym niepokojącym objawie takim jak silny ból, wydzielina z rany czy znaczny obrzęk. Poważniejsze problemy takie jak martwica chrząstki, są niezwykle rzadkie i zwykle wynikają ze skrajnego nieprzestrzegania zaleceń pooperacyjnych lub z indywidualnych cech organizmu. Generalnie korekta uszu to zabieg bezpieczny a przy odpowiedniej opiece medycznej i dbałości pacjenta ryzyko komplikacji jest niewielkie.

W jakich przypadkach Pan jako specjalista szczególnie poleca operację plastyczną uszu? Czy wynika to wyłącznie ze względów estetycznych, czy raczej zrealizowanych potrzeb psychologicznych pacjenta?

Dr Maciej Stala: Czynniki estetyczne i psychologiczne często idą w parze. Jeśli pacjent zmaga się z kompleksami, unika towarzystwa, czuje się wyśmiewany czy wstydzi się swoich uszu to dla niego jest to naprawdę istotny problem, niezależnie od opinii otoczenia. W takich sytuacjach otoplastyka potrafi diametralnie poprawić samoocenę i komfort życia. Oczywiście bywa, że w grę wchodzą również względy praktyczne, na przykład trudność w noszeniu okularów czy założeniu kasku ochronnego, co wynika z budowy anatomicznej uszu. Istnieją również pacjenci po urazach czy oparzeniach, u których rekonstruujemy małżowiny uszne, przywracając im możliwie naturalny wygląd. Każdy przypadek wymaga indywidualnej oceny, bo operacja plastyczna to jednak zabieg chirurgiczny i powinien być wykonywany z konkretnych, uzasadnionych przyczyn. Jednak jeśli defekt ucha wpływa znacząco na jakość życia lub zdrowie psychiczne pacjenta, to korekta uszu może okazać się optymalnym rozwiązaniem. Ważne, by decyzja była świadoma i oparta na szczerej rozmowie z lekarzem.

Czy chciałby Pan coś dodać na koniec?

Dr Maciej Stala: Cieszę się, że miałem okazję podzielić się swoimi doświadczeniami. Zawsze podkreślam, że operacje plastyczne w tym korekta uszu, nie są wyłącznie kwestią wyglądu zewnętrznego. Mają także ogromne znaczenie dla psychiki, zwłaszcza gdy pacjent odczuwa silny dyskomfort związany z konkretną częścią ciała. Warto jednak zawsze pamiętać o wyborze sprawdzonej placówki medycznej i doświadczonego specjalisty. Każda decyzja o zabiegu powinna opierać się na rzetelnych informacjach i indywidualnym podejściu żeby w pełni cieszyć się z osiągniętego efektu i minimalizować ryzyko ewentualnych komplikacji.