Nie lekceważ ich! 10 objawów, które mogą świadczyć o raku jelita grubego
Nowotwory jelita grubego stanowią poważne wyzwanie zdrowotne, które dotyka zarówno kobiet jak i mężczyzn stając się problemem o charakterze niemal epidemicznym. W Polsce każdego roku ponad 20 tysięcy osób słyszy diagnozę, że cierpi na raka jelita grubego a około 12 tysięcy Polaków umiera z jego powodu. Ta diagnoza, choć druzgocąca, nie musi być wyrokiem. Rak jelita grubego wykryty na wczesnym etapie ma bardzo wysoką szansę na całkowite wyleczenie. Wyzwaniem jest jednak fakt, że w początkowej fazie nowotwór często nie wykazuje żadnych specyficznych objawów co utrudnia wczesną diagnozę. Wczesne wykrycie choroby jest kluczowe dla skutecznego leczenia i poprawy rokowań. W niniejszm artykule przedstawiamy dziesięć objawów, które mogą wskazywać na obecność raka jelita grubego.
Rak jelita grubego – kto choruje najczęściej i dlaczego?
Niestety! Rak jelita grubego, nazywany również cichą epidemią współczesnych czasów jest wynikiem naszego stylu życia i długowieczności. To jak żyjemy i co spożywamy ma bezpośredni wpływ na wzrost liczby zachorowań na ten nowotwór. Choć genetyka odgrywa rolę, odpowiadając za około kilkanaście procent przypadków to aż 90% zachorowań na raka jelita grubego jest uwarunkowane czynnikami środowiskowymi, które możemy modyfikować. Dieta bogata w czerwone mięso i tłuszcze nasycone, siedzący tryb życia, otyłość, cukrzyca, nadmierne spożycie alkoholu oraz palenie papierosów to główne i potwierdzone badaniami przyczyny zachorowań.
Pewne grupy osób są jednak bardziej narażone na rozwój tej choroby niż inne. Zrozumienie, kto jest najbardziej narażony na raka jelita grubego i dlaczego jest kluczowe dla skutecznej profilaktyki i wczesnego wykrywania tej choroby. Poniżej przedstawiamy grupy osób bardziej narażone na rozwój raka jelita grubego jak również tłumaczymy z czego wynika to zwiększone ryzyko zachorowalności:
- osoby powyżej 50. roku życia
- wiek jest jednym z najważniejszych czynników ryzyka. Rak jelita grubego najczęściej diagnozuje się u osób powyżej 50. roku życia. Czyli wraz z wiekiem ryzyko zachorowania znacząco wzrasta.
- osoby z rodzinną historią raka jelita grubego
- genetyka odgrywa znaczącą rolę. Osoby, których bliscy krewni chorowali na raka jelita grubego są bardziej narażone na rozwój tej choroby. Szczególnie dotyczy to osób z dziedzicznymi zespołami nowotworowymi takimi jak zespół Lyncha czy polipowatość rodzinna.
- osoby z chorobami zapalnymi jelit
- choroby zapalne jelit takie jak wrzodziejące zapalenie jelita grubego i choroba Leśniowskiego-Crohna zwiększają ryzyko raka jelita grubego. Przewlekłe zapalenie jelit może prowadzić do zmian przedrakowych i rozwoju nowotworu.
- osoby prowadzące niezdrowy styl życia
- dieta i styl życia mają istotny wpływ na ryzyko zachorowania. Dieta bogata w czerwone i przetworzone mięso, niska aktywność fizyczna, palenie tytoniu oraz nadmierne spożycie alkoholu zwiększają ryzyko rozwoju raka jelita grubego.
- osoby z nadwagą i otyłością
- otyłość jest kolejnym ważnym czynnikiem ryzyka. Osoby z nadwagą mają wyższe ryzyko zachorowania na raka jelita grubego w porównaniu do osób z prawidłową masą ciała. Tkanka tłuszczowa może wpływać na poziom hormonów i innych substancji w organizmie, które z kolei mogą przyczyniać się rozwoju tego nowotworu.
- osoby z cukrzycą typu 2
- cukrzyca typu 2 wiąże się z podwyższonym ryzykiem raka jelita grubego. Insulinooporność i podwyższony poziom insuliny mogą sprzyjać rozwojowi nowotworów.
Dlaczego te grupy osób są bardziej narażone na rozwój raka jelita grubego?
- wiek: komórki jelita grubego podlegają wraz z czasem coraz większej liczbie podziałów, co zwiększa ryzyko mutacji prowadzących do nowotworów. Starsze osoby mają także więcej czasu na nagromadzenie mutacji genetycznych.
- genetyka: dziedziczenie mutacji w genach takich jak MLH1, MSH2, MSH6, PMS2 (w przypadku zespołu Lyncha) lub APC (w przypadku polipowatości rodzinnej), zwiększa ryzyko rozwoju raka jelita grubego. Dziedziczne mutacje zwiększają ryzyko rozwoju polipów, które mogą przekształcić się w nowotwory.
- choroby zapalne jelit: przewlekłe zapalenie prowadzi do ciągłej regeneracji komórek jelitowych, co zwiększa ryzyko błędów w DNA i powstania nowotworów.
- niezdrowy styl życia: substancje chemiczne powstające podczas przetwarzania mięsa, takie jak nitrozoaminy, mogą być rakotwórcze. Brak aktywności fizycznej prowadzi do zwiększenia masy ciała i wpływa na metabolizm, co może zwiększać ryzyko nowotworów.
- otyłość: Nadmiar tkanki tłuszczowej prowadzi do przewlekłego stanu zapalnego, zaburzeń hormonalnych oraz zwiększenia poziomu insuliny, które sprzyjają powstawaniu nowotworów.
- cukrzyca typu 2: podwyższony poziom insuliny i glukozy we krwi mogą wpływać na wzrost komórek nowotworowych.
Rak jelita grubego jest złożoną chorobą, której ryzyko zależy od wielu czynników w tym wieku, genetyki, chorób współistniejących oraz stylu życia. Wiedza na temat czynników ryzyka może pomóc w opracowaniu skutecznych strategii profilaktycznych w tym regularnych badań przesiewowych, zdrowej diety i aktywnego stylu życia, które mogą znacząco zmniejszyć ryzyko rozwoju tego nowotworu.
10 objawów, które mogą wskazywać na raka jelita grubego
U wielu pacjentów rak jelita grubego we wczesnym stadium rozwija się w sposób bezobjawowy, co sprawia, że choroba może pozostać niezauważona przez długi czas. Istnieją jednak pewne sygnały, które powinny wzbudzić naszą czujność onkologiczną zwłaszcza jeśli występują nagminnie lub są nietypowe dla danego pacjenta. Do najważniejszych z nich należą:
- Krew w stolcu
Jednym z najbardziej charakterystycznych objawów raka jelita grubego jest obecność krwi w stolcu. Może ona być jasnoczerwona lub ciemna, w zależności od lokalizacji guza. Krew może być widoczna gołym okiem lub wykryta za pomocą testów na krew utajoną w kale (FOBT). - Zmiana konsystencji stolca
Zmiana w konsystencji stolca, zwłaszcza występowanie tzw. „ołówkowatych” stolców, czyli wyjątkowo cienkich i długich może sugerować obecność guza w jelicie grubym, który zwęża jego światło. - Bóle brzucha
Nawracające bóle brzucha, szczególnie w okolicy pępka, nadbrzusza lub podbrzusza mogą być objawem raka jelita grubego. Bóle te mogą mieć charakter skurczowy i nasilać się z czasem. - Zmiana rytmu wypróżnień
Nagła zmiana w rytmie wypróżnień takie jak częstsze lub rzadsze wypróżnienia mogą być objawem nowotworu jelita grubego. Niepokojące są również uporczywe zaparcia lub biegunki. - Uczucie niepełnego wypróżnienia
Uczucie niepełnego wypróżnienia po skorzystaniu z toalety, które utrzymuje się przez dłuższy czas może wskazywać na obecność guza w odbytnicy, który utrudnia całkowite opróżnienie jelit. - Wzdęcia i gazy
Częste wzdęcia i nadmierne gazy mogą być oznaką problemów z jelitami, w tym raka jelita grubego. Wzdęcia mogą być spowodowane przez blokadę jelitową wywołaną przez nowotwór. - Niewyjaśniona utrata wagi
Nagła, niewyjaśniona utrata wagi jest często objawem nowotworów, w tym raka jelita grubego. Jeśli zauważysz znaczną utratę masy ciała bez zmiany diety lub stylu życia, powinieneś skonsultować się z lekarzem. - Zmęczenie i osłabienie
Chroniczne zmęczenie i osłabienie, które nie ustępują mimo odpoczynku, mogą być wynikiem anemii spowodowanej krwawieniem z guza jelita grubego. Niedokrwistość z niedoboru żelaza jest częstym objawem raka jelita grubego. - Wymioty i nudności
Nudności i wymioty, które nie są związane z innymi oczywistymi przyczynami mogą być wynikiem niedrożności jelitowej spowodowanej przez guz. Może to również prowadzić do wzdęć i bólu brzucha. - Kolka jelitowa
Silne, skurczowe bóle brzucha znane jako kolka jelitowa mogą być spowodowane przez przeszkodę w jelitach wywołaną przez guz. Kolka jelitowa często występuje z innymi objawami takimi jak zaparcia i wzdęcia.
Warto pamiętać, że wiele z wymienionych powyżej objawów może wskazywać nie tylko na raka jelita grubego ale także na inne schorzenia w obrębie układu pokarmowego. Dlatego każda niepokojąca zmiana w funkcjonowaniu jelit lub występowanie alarmujących symptomów powinna być konsultowana z lekarzem
Typowe objawy dla nowotworu jelita grubego w zależności od jego lokalizacji
W zależności od lokalizacji guza specjaliści zwracają uwagę na różne objawy, które mogą wskazywać na obecność nowotworu jelita grubego:
Guzy zlokalizowane w prawej połowie okrężnicy:
- ogólne osłabienie i brak apetytu.
- obecność krwi w stolcu, które mogą być ciemne lub brunatne.
- anemia i utrata masy ciała.
- tępy ból w okolicy prawego podbrzusza, pępka lub nadbrzusza.
- wyczuwalny guz po prawej stronie brzucha.
Guzy zlokalizowane w lewej części okrężnicy i odbytnicy:
- zaparcia naprzemiennie z biegunkami, zmiana rytmu wypróżnień.
- stolce ołówkowate i wzdęcia.
- bóle brzucha o charakterze kurczowym lub kolki jelitowej.
- postępujące objawy niedrożności jelit takie jak narastające wzdęcia, ból, zaparcia, nudności i wymioty.
- świeża, jasnoczerwona krew w stolcu lub na jego powierzchni.
Rak odbytnicy:
- świeża krew w stolcu lub na jego powierzchni.
- uczucie niepełnego wypróżnienia i poranna biegunka.
- bolesne parcie na stolec, kolka jelitowa.
- bóle brzucha i/lub krocza.
Zrozumienie i rozpoznanie powyższych objawów są kluczowe dla wczesnej diagnozy i leczenia raka jelita grubego. Tak samo ważne są regularne badania przesiewowe takie jak kolonoskopia, zwłaszcza dla osób powyżej 50. roku życia lub z rodzinną historią raka jelita grubego. Pamiętaj, że wczesne wykrycie raka jelita grubego znacząco zwiększa szanse na skuteczne leczenie. Dlatego jeśli zauważysz którykolwiek z powyższych objawów, skontaktuj się z lekarzem w celu przeprowadzenia odpowiednich badań diagnostycznych. Profilaktyka i wczesna diagnoza mogą uratować Ci życie!
