Łupież pstry. Jak go rozpoznać i leczyć?
Łupież pstry to powierzchniowa infekcja skóry wywołana przez grzyby z rodzaju Malassezia. Choć łupież pstry nie jest poważnym zagrożeniem dla zdrowia to może wywoływać nieestetyczne zmiany skórne, które dla wielu osób są powodem do dyskomfortu i obniżonego poczucia pewności siebie. Choroba ta polega na nadmiernym namnażaniu się grzybów na powierzchni skóry, co prowadzi do powstawania charakterystycznych przebarwień w postaci plam na skórze. Plamy przybierają formę nieregularnych zmian w kolorze różowym, beżowym lub brunatnym, które często łączą się ze sobą i są rozmieszczone nierównomiernie na powierzchni skóry. Są one szczególnie widoczne latem ponieważ w miejscach dotkniętych chorobą dochodzi do zahamowania produkcji naturalnego barwnika, co uniemożliwia ich opalenie. W rezultacie plamy wyraźnie kontrastują z otaczającą je zdrową, opaloną skórą. Infekcja ta jest stosunkowo częsta, szczególnie w klimacie ciepłym i wilgotnym ale pojawia się również u osób żyjących w innych regionach, zwłaszcza u tych, które mają tendencję do przetłuszczania się skóry lub nadmiernie się pocą.
Dlaczego pojawia się łupież pstry?
Grzyby z rodzaju Malassezia są naturalnie obecne na skórze większości ludzi i w normalnych warunkach nie powodują problemów. Jednak w niektórych sytuacjach ich populacja może gwałtownie wzrosnąć, co prowadzi do zaburzenia równowagi mikroflory skórnej i wystąpienia łupieżu pstrego. Istnieje kilka czynników, które sprzyjają rozwojowi tej choroby. Do najważniejszych należą nadmierna potliwość i przetłuszczanie się skóry. Grzyby Malassezia rozwijają się w wilgotnym środowisku dlatego nadmierne pocenie się sprzyja ich namnażaniu i rozprzestrzenianiu się na powierzchni skóry. Osoby z tłustą skórą są również bardziej podatne na tę infekcję ponieważ sebum, czyli naturalny łój skóry dostarcza grzybom odpowiednich substancji odżywczych. Kolejnym czynnikiem zwiększającym ryzyko wystąpienia łupieżu pstrego jest osłabienie układu odpornościowego. Osoby z obniżoną odpornością na przykład w wyniku stresu, choroby lub przyjmowania leków immunosupresyjnych są bardziej narażone na rozwój infekcji skórnych, w tym łupieżu pstrego. Klimat również odgrywa istotną rolę ponieważ wilgotne i gorące warunki sprzyjają namnażaniu się grzybów. Dlatego choroba ta jest częściej spotykana latem i w regionach o wysokiej wilgotności powietrza. Łupież pstry może być także związany z czynnikami genetycznymi. Badania sugerują, że osoby, w których rodzinach występuje łupież pstry mogą mieć większą predyspozycję do zachorowania.
Jak rozpoznać łupież pstry?
Charakterystycznym objawem łupieżu pstrego są plamy na skórze, które mogą mieć różne kolory od białego, przez różowy, po brązowy. Stąd właśnie wzięła się nazwa „łupież pstry”, ponieważ plamy te mogą przyjmować zróżnicowaną kolorystykę, często tworząc kontrast z otaczającą skórą. Zmiany te występują najczęściej na klatce piersiowej, plecach, ramionach oraz szyi choć mogą również pojawić się na innych częściach ciała. Plamy są zazwyczaj płaskie, o nieregularnym kształcie, mogą być wyraźnie odgraniczone od zdrowej skóry i mają tendencję do łuszczenia się. W niektórych przypadkach łupież pstry powoduje świąd, zwłaszcza przy wysokiej temperaturze lub nadmiernej potliwości. Świąd nie jest jednak stałym objawem i u wielu osób nie występuje. Jedną z charakterystycznych cech łupieżu pstrego jest również to, że zmiany skórne mogą nie opalać się na słońcu, przez co latem stają się bardziej widoczne na opalonej skórze jako jasne plamy.
Jak diagnozuje się łupież pstry?
Diagnoza łupieżu pstrego jest zazwyczaj stosunkowo prosta i opiera się na badaniu klinicznym. Dermatolog może rozpoznać chorobę na podstawie charakterystycznych objawów takich jak zróżnicowane przebarwienia i łuszczące się plamy na skórze. W niektórych przypadkach lekarz może przeprowadzić dodatkowe testy w celu potwierdzenia diagnozy na przykład test z użyciem lampy Wooda, która podświetla plamy w specyficzny sposób, co ułatwia ich identyfikację. Inną metodą jest badanie mikroskopowe, polegające na pobraniu zeskrobin ze zmiany skórnej i ich analizie pod kątem obecności grzybów.
Łupież pstry – leczenie
Leczenie łupieżu pstrego obejmuje stosowanie leków przeciwgrzybiczych, które mają na celu zahamowanie rozwoju grzybów Malassezia i eliminację objawów. W zależności od stopnia nasilenia infekcji lekarz może zalecić różne formy leczenia. W przypadku łagodnych objawów często stosuje się leki przeciwgrzybicze miejscowe takie jak kremy, maści czy szampony zawierające substancje aktywne takie jak ketokonazol, mikonazol czy klotrimazol. Preparaty te nakłada się na zmienione chorobowo miejsca przez określony czas, zgodnie z zaleceniami lekarza. W cięższych przypadkach lub w przypadku nawracających infekcji może być konieczne stosowanie doustnych leków przeciwgrzybiczych, które działają systemowo i pomagają zwalczyć infekcję od wewnątrz.
Oprócz leczenia farmakologicznego istnieje kilka sposobów, które mogą pomóc w zapobieganiu nawrotom łupieżu pstrego. Utrzymywanie odpowiedniej higieny i regularne mycie skóry pomaga w kontrolowaniu poziomu sebum i usuwaniu nadmiaru potu, co ogranicza rozwój grzybów. Warto stosować delikatne, antybakteryjne mydła oraz unikać kosmetyków, które mogą obciążać skórę lub powodować nadmierne przetłuszczanie. Regularne pranie ubrań i pościeli oraz unikanie dzielenia się ręcznikami i innymi przedmiotami osobistego użytku również pomaga w zapobieganiu rozprzestrzeniania się grzybów. W przypadku osób, które mają skłonność do nadmiernej potliwości, noszenie przewiewnej, bawełnianej odzieży może pomóc w ograniczeniu wilgoci na skórze i zmniejszeniu ryzyka rozwoju infekcji. Unikanie długotrwałego przebywania w gorącym i wilgotnym środowisku, zwłaszcza latem również może mieć pozytywny wpływ na zapobieganie łupieżowi pstremu.
Naturalne metody wspomagające leczenie łupieżu pstrego obejmują stosowanie olejków eterycznych takich jak olejek z drzewa herbacianego czy olejek z oregano, które mają właściwości przeciwgrzybicze i antybakteryjne. Można je stosować miejscowo, mieszając z olejem bazowym i aplikować na zmienione chorobowo miejsca aby zmniejszyć populację grzybów. Sok z cytryny lub ocet jabłkowy mogą również pomóc w utrzymaniu odpowiedniego pH skóry, co zniechęca grzyby do namnażania się. Stosując te naturalne metody należy jednak zachować ostrożność, aby nie podrażnić skóry, zwłaszcza jeśli jest ona wrażliwa.
Czy łupież pstry jest zaraźliwy?
Łupież pstry, będący powierzchowną infekcją skóry wywołaną przez grzyby z rodzaju Malassezia wzbudza obawy wielu osób z uwagi na swoje charakterystyczne plamy i łuszczenie się skóry. Warto jednak wiedzieć, że mimo grzybiczego pochodzenia, łupież pstry nie jest uważany za chorobę zakaźną. Grzyby Malassezia naturalnie występują na skórze większości ludzi i nie stanowią zagrożenia, dopóki ich populacja jest kontrolowana przez układ odpornościowy i naturalną równowagę mikroflory skóry.
Łupież pstry rozwija się gdy dochodzi do nadmiernego namnażania się grzybów, co może być wywołane przez czynniki sprzyjające takie jak nadmierna potliwość, tłusta skóra, osłabienie układu odpornościowego, zaburzenia hormonalne lub długotrwała ekspozycja na gorące i wilgotne warunki. Pomimo tego, że choroba ta rozwija się z powodu aktywności grzybów to nie przenosi się z osoby na osobę poprzez bezpośredni kontakt czy korzystanie ze wspólnych przedmiotów jak ręczniki czy ubrania.
Dla osób z łupieżem pstrym kluczowe jest utrzymanie odpowiedniej higieny oraz unikanie nadmiernej potliwości aby ograniczyć rozwój grzybów na skórze. Jednak nie muszą one obawiać się, że zarażą bliskich ponieważ łupież pstry wynika głównie z indywidualnych predyspozycji i specyficznych warunków sprzyjających nadmiernemu namnażaniu się grzybów a nie z kontaktu z osobami chorymi.
