Kąpieliska i baseny – jakie infekcje można złapać i jak ograniczyć ryzyko ich pojawienia się

Lato to czas gdy wiele osób korzysta z kąpielisk i basenów ciesząc się chłodną wodą w gorące dni. Jednak miejsca te, choć przyjemne to mogą być również źródłem różnorodnych infekcji.  W basenach i kąpieliskach znajduje się wiele różnych drobnoustrojów, które mogą powodować różnego rodzaju dolegliwości zdrowotne. Częste zanieczyszczenia takie jak pot, ślina, martwy naskórek, resztki kosmetyków, mocz i drobiny kału tworzą idealne środowisko dla rozwoju bakterii, wirusów i grzybów. Dlatego warto zrozumieć jakie zagrożenia mogą nas spotkać podczas wakacyjnego korzystania ze zbiorników wodnych oraz jak skutecznie minimalizować ryzyko zakażeń.

Dlaczego latem łatwiej nam „złapać” coś w basenie lub w kąpielisku?

Latem dochodzi do zakażeń na basenach i kąpieliskach głównie z powodu wzmożonego ruchu i korzystania z tych miejsc przez większą liczbę osób. W cieplejsze miesiące ludzie chętniej korzystają z atrakcji wodnych co sprzyja szybszemu rozprzestrzenianiu się mikroorganizmów. Ciepła woda staje się idealnym środowiskiem dla rozwoju bakterii i grzybów, szczególnie gdy jest niewystarczająco chlorowana lub oczyszczana. Dodatkowo, zwiększona wilgotność i wysoka temperatura sprzyjają utrzymywaniu się wilgoci na skórze i w otoczeniu co również może przyczyniać się do wzrostu liczby infekcji grzybiczych i bakteryjnych. Niektóre z najczęstszych zakażeń obejmują infekcje skóry, uszu, oczu i przewodu pokarmowego a profilaktyka poprzez utrzymanie odpowiedniej higieny i dbałość o czystość wody jest kluczowa aby zapobiegać takim problemom. Dlatego regularne stosowanie środków ochrony intymnej jak i indywidualnej jak okulary pływackie czy kapcie basenowe mogą znacznie zmniejszyć ryzyko zakażeń.

Jaką drogą dochodzi do infekcji na basenach lub kąpieliskach?

Zakażenia na basenach i kąpieliskach mogą być przenoszone różnymi drogami a ich rozprzestrzenianie jest ułatwione przez środowisko wodne, które sprzyja przetrwaniu i rozwojowi wielu mikroorganizmów. Infekcje mogą być przenoszone przez wodę, która jest wspólna dla wielu osób co ułatwia transfer patogenów z jednej osoby na drugą. Bakterie, wirusy i grzyby mogą dostać się do wody wraz ze śliną, moczem, potem czy drobinami kału osób korzystających z basenu. Zarazki mogą dostać się do organizmu poprzez połknięcie wody podczas pływania czy zabawy. Warto pamiętać, że nawet mała ilość wody połknięta w trakcie kąpieli może zawierać patogeny. Kolejną drogą zakażeń jest skóra i błony śluzowe. Skóra, która jest uszkodzona drobnymi skaleczeniami czy otarciami może łatwiej zakażać się w kontakcie z zanieczyszczoną wodą. Na wtargnięcie drobnoustrojów narażone są również nasze błony śluzowe takie jak spojówki oczu, śluzówka dróg moczowych i płciowych jak również uszy.  Infekcje mogą także rozprzestrzeniać się poprzez dotykane powierzchnie takie jak poręcze, leżaki czy elementy pryszniców i szatni gdzie na wilgotnych powierzchniach mogą przetrwać chorobotwórcze drobnoustroje.

Kto jest szczególnie podatny na infekcje pochodzące ze zbiorników wodnych?

Osoby najbardziej narażone na infekcje podczas korzystania z basenów i kąpielisk latem to przede wszystkim dzieci, osoby starsze, osoby z osłabionym układem odpornościowym oraz osoby z chorobami przewlekłymi. Dzieci często nie przestrzegają zasad higieny takich jak unikanie połykania wody czy częste mycie rąk co zwiększa ich podatność na zakażenia. Starsze osoby mogą mieć osłabiony układ odpornościowy co sprawia, że są bardziej podatne na infekcje. Osoby z osłabionym układem odpornościowym na przykład w wyniku chorób przewlekłych, leczenia nowotworowego czy przyjmowania leków immunosupresyjnych również znajdują się w grupie podwyższonego ryzyka. Dodatkowo osoby z otwartymi ranami, skaleczeniami lub otarciami na skórze mają zwiększone ryzyko infekcji ponieważ drobnoustroje mogą łatwiej wtargnąć do organizmu przez uszkodzoną skórę.

Naukowcy sprawdzili co pływa z nami w basenie

Ciągły przepływ osób korzystających z basenu i ze zbiorników wodnych w okresie letnim przyczynia się do wprowadzania do wody różnych substancji takich jak złuszczony naskórek, pot, kosmetyki a także ślina i inne wydzieliny, które mogą zawierać drobnoustroje. Z tego powodu w wodzie basenowej mogą obecne być różne patogeny. Powszechnie znajdowane są bakterie kałowe takie jak Escherichia coli, wirusy takie jak rotawirusy, rzęsistki oraz różne rodzaje grzybów.  Dodatkowo, na mokrych powierzchniach takich jak brzegi basenu, w przebieralniach czy pod prysznicem mogą gromadzić się drożdżaki i inne patogeny takie jak lamblie.

Badania przeprowadzone przez kanadyjskich naukowców z University of Alberta ujawniły zaskakujące fakty dotyczące zawartości moczu w basenach. W dużym basenie o pojemności ponad 800 tysięcy litrów badacze wykryli średnio około 75 litrów moczu, natomiast w basenach o średniej wielkości (około 415 tysięcy litrów) było to ponad 20 litrów. Do obliczeń użyto sztucznego słodzika – acesulfamu potasowego, który jest szeroko stosowany w przetworzonej żywności. Słodzik ten przechodzi przez cały układ pokarmowy i jest obecny w moczu, co pozwoliło naukowcom na dokładne określenie ilości moczu w wodzie basenowej. Badania obejmowały analizę ponad 250 próbek wody z 31 aktywnie użytkowanych basenów i wanien z hydromasażem w dwóch kanadyjskich miastach. Wyniki tych badań zostały opublikowane w magazynie „Environmental Science & Technology Letters” i wskazują na powszechność tego problemu (University of Alberta, 2017; Science Friday, 2017).

Czym można zarazić się na basenie lub w kąpielisku?

Badania naukowe potwierdzają,  że w wodzie basenowej lub w kąpielisku  mogą występować różne bakterie, wirusy, pasożyty i grzyby, które mogą powodować infekcje i choroby. Wśród nich najczęściej wymienia się:

Bakterie

• Escherichia coli (E. coli): jest wskaźnikiem zanieczyszczenia fekalnego. E. coli może powodować infekcje przewodu pokarmowego, objawiające się biegunką, bólem brzucha i wymiotami. Badania pokazują, że E. coli może przetrwać w chlorowanej wodzie basenowej jeśli stężenie chloru nie jest wystarczająco wysokie .
• Legionella: ta bakteria wywołuje legionellozę, znaną również chorobą legionistów, objawiającą się zapaleniem płuc oraz gorączką Pontiac z objawami grypopodobnym. Legionella to bakteria, która często występuje w środowiskach wilgotnych takich jak naturalne zbiorniki wodne, baseny, fontanny, jacuzzi oraz wilgotna gleba. Jest zdolna do rozwoju w szerokim zakresie temperatur od 25 do 60°C. Zakażenie legionellą najczęściej następuje przez wdychanie drobnych kropelek wody (aerozolu), które zawierają tę bakterię.
• Pseudomonas aeruginosa: bakteria ta może powodować „ucho pływaka” (zapalenie ucha zewnętrznego) oraz zapalenie mieszków włosowych, często manifestujące się jako wysypka po kąpieli. Jest odporna na wiele środków dezynfekujących co sprawia, że jest trudna do eliminacji .

Wirusy

• Adenowirusy: te wirusy mogą powodować zapalenie spojówek, infekcje dróg oddechowych oraz zapalenie przewodu pokarmowego. Mogą być przenoszone przez kontakt z zanieczyszczoną wodą.
• Norowirusy: odpowiedzialne są za gwałtowne zapalenie żołądka i jelit. Norowirusy mogą rozprzestrzeniać się poprzez zanieczyszczoną wodę i wywoływać objawy takie jak wymioty, biegunka i bóle brzucha .

Pasożyty

• Cryptosporidium: ten pasożyt jest niezwykle odporny na standardowe metody chlorowania i może przetrwać w wodzie basenowej przez długi czas. Infekcje wywołane przez Cryptosporidium objawiają się intensywną biegunką, bólem brzucha i nudnościami .
• Giardia: pasożyt, który może powodować biegunki i inne problemy żołądkowo-jelitowe. Giardia jest również odporna na chlor i może przetrwać w wodzie przez długi czas .

Grzyby

• Candida: grzyb ten może powodować infekcje skóry oraz błon śluzowych. Ciepłe i wilgotne środowisko wodne sprzyja jego rozwojowi, szczególnie w obszarach takich jak prysznice i szatnie .
• Dermatofity: te grzyby są odpowiedzialne za grzybicę stóp i paznokci. Infekcje są łatwo przenoszone na mokrych powierzchniach wokół basenów i pryszniców .

Jak ograniczyć ryzyko infekcji na kąpieliskach i basenach?

Aby zminimalizować ryzyko zakażeń na basenach i kąpieliskach należy przestrzegać kilku podstawowych zasad:

higiena osobista

• dokładne mycie ciała: przed wejściem do wody należy dokładnie umyć ciało aby usunąć bakterie i zanieczyszczenia. Szczególną uwagę należy zwrócić na stopy, pachy i okolice intymne.
• unikanie kąpieli z otwartymi ranami: należy unikać kąpieli jeśli mamy otwarte rany lub uszkodzenia skóry, które mogą być wrotami zakażeń.
• stosowanie klapek basenowych: noszenie klapek na basenie i w szatniach pomaga zapobiegać grzybicy stóp i innym infekcjom skóry.
• unikanie dotykania twarzy: w czasie pobytu na basenie staraj się unikać dotykania twarzy aby zmniejszyć ryzyko zakażenia oczu i ust.

ochrona oczu i uszu

• używanie okularów pływackich: okulary pływackie chronią oczy przed wodą, która może zawierać bakterie i chemikalia.
• stosowanie zatyczek do uszu: zatyczki do uszu pomagają zapobiegać dostawaniu się wody do przewodu słuchowego, co zmniejsza ryzyko zapalenia ucha.

ochrona przewodu pokarmowego

• unikanie połykania wody: podczas kąpieli należy starać się unikać połykania wody aby zmniejszyć ryzyko zakażenia pasożytami i wirusami.
• pływanie w czystych wodach: wybieraj baseny i kąpieliska, które są regularnie kontrolowane pod kątem czystości i jakości wody. unikaj kąpieli w wodach stojących, gdzie ryzyko zakażeń jest wyższe.

zachowania na basenie

• stosowanie przerw na toaletę: regularne przerwy na toaletę podczas pobytu na basenie pomagają zapobiegać zanieczyszczeniu wody kałem, który może być źródłem infekcji.
• informowanie o chorobach: jeśli wiesz, że jesteś chory, szczególnie z infekcją przewodu pokarmowego powstrzymaj się od kąpieli w basenie aby nie narażać innych użytkowników na ryzyko zakażenia.

Jak widać kąpieliska i baseny choć dostarczają wielu przyjemnych chwil i korzyści zdrowotnych w upalne dni to mogą również stanowić źródło różnorodnych infekcji. Ważne jest aby być świadomym zagrożeń i stosować odpowiednie środki ostrożności żeby zminimalizować ryzyko zakażeń. Dbanie o higienę osobistą, używanie odpowiednich akcesoriów ochronnych oraz wybieranie czystych i dobrze utrzymanych kąpielisk  to kluczowe kroki, które pomagają cieszyć się bezpiecznym i zdrowym pływaniem podczas wakacji.