Kamica nerkowa. 10 objawów, które warto znać.

Kamica nerkowa, znana również jako nefrolitaza to schorzenie, które polega na tworzeniu się twardych złogów, zwanych kamieniami nerkowymi w nerkach lub drogach moczowych. Kamienie te mogą być różnej wielkości – od mikroskopijnych kryształów, które przechodzą przez układ moczowy bez powodowania objawów po duże złogi, które mogą blokować przepływ moczu i powodować silny ból oraz inne poważne objawy.  Kamienie nerkowe formują się, kiedy w moczu dochodzi do nadmiernego nagromadzenia pewnych substancji chemicznych, które zaczynają krystalizować i gdy ich stężenie przekracza ich rozpuszczalność. Proces ten może być wywołany przez szereg czynników, w tym niedobór płynów w organizmie, dietę bogatą w białka i sól a także predyspozycje genetyczne. W tym artykule omówimy dziesięć najczęstszych objawów kamicy nerkowej, aby pomóc Ci rozpoznać ten problem na wczesnym etapie.

Jak powstają kamienie nerkowe?

Kamienie nerkowe powstają gdy pewne substancje chemiczne w moczu, które normalnie są rozpuszczone, krystalizują się i łączą w twarde złoża. Proces ten może być wynikiem wielu czynników, które wpływają na stężenie tych substancji oraz na to jak mocz jest filtrowany przez nerki. Do głównych przyczyn powstawania kamieni nerkowych należą:

• zwiększone stężenie substancji kamieniotwórczych: kamienie nerkowe najczęściej składają się z wapnia, szczawianów, kwasu moczowego lub cystyny. Gdy stężenie tych substancji w moczu jest zbyt wysokie mogą one tworzyć kryształy, które stopniowo powiększają się, tworząc kamienie.
• niedostateczna ilość płynów: niewystarczająca ilość wypijanej wody powoduje, że mocz staje się bardziej zagęszczony, co sprzyja krystalizacji soli i minerałów. Osoby, które nie spożywają odpowiedniej ilości płynów, zwłaszcza w ciepłym klimacie lub podczas intensywnej aktywności fizycznej są bardziej narażone na rozwój kamieni nerkowych.
• dieta: spożywanie dużej ilości soli, białka zwierzęcego i szczawianów (obecnych w takich produktach jak szpinak, rabarbar czy czekolada) może zwiększać ryzyko powstawania kamieni nerkowych. Zbyt duża ilość soli w diecie prowadzi do wzrostu ilości wapnia w moczu, co sprzyja tworzeniu kamieni wapniowych.
• zaburzenia metaboliczne: niektóre zaburzenia takie jak nadczynność przytarczyc, mogą prowadzić do zwiększonego wydzielania wapnia do moczu, co sprzyja formowaniu się kamieni. Inne schorzenia, takie jak dna moczanowa mogą prowadzić do podwyższonego poziomu kwasu moczowego, co również może powodować kamienie.
• czynniki genetyczne: skłonność do tworzenia kamieni nerkowych może być dziedziczna. Osoby, które mają w rodzinie przypadki kamicy nerkowej są bardziej narażone na rozwój tego schorzenia. Niektóre dziedziczne zaburzenia takie jak cystynuria mogą powodować zwiększone wydzielanie cystyny, prowadząc do powstawania kamieni cystynowych.
• zakażenia dróg moczowych: przewlekłe zakażenia dróg moczowych mogą sprzyjać tworzeniu się kamieni nerkowych, zwłaszcza kamieni struwitowych, które powstają w wyniku działania bakterii produkujących amoniak. Kamienie te mogą rosnąć bardzo szybko i osiągać duże rozmiary.
• przyjmowanie niektórych leków: niektóre leki takie jak diuretyki, które zmniejszają ilość wydalanego moczu lub leki zobojętniające kwas solny, które zwiększają stężenie wapnia w moczu, mogą przyczyniać się do powstawania kamieni nerkowych.
• choroby nerek i układu moczowego: niektóre choroby nerek takie jak wielotorbielowatość nerek lub wady wrodzone układu moczowego mogą sprzyjać tworzeniu kamieni nerkowych. Przeszkody w odpływie moczu takie jak zwężenie moczowodu również mogą prowadzić do zwiększonego stężenia substancji kamieniotwórczych w moczu.

10 najczęstszych objawów kamicy nerkowej

Objawy kamicy nerkowej mogą być niezwykle różnorodne i często zależą od wielkości oraz lokalizacji kamieni w układzie moczowym. U niektórych osób kamienie mogą nie powodować żadnych dolegliwości i zostać wykryte przypadkowo podczas rutynowych badań. W innych przypadkach kamienie nerkowe mogą prowadzić do silnych, nagłych dolegliwości, które wymagają natychmiastowej interwencji medycznej. Poniżej przedstawiamy 10 najczęstszych objawów, które mogą sugerować obecność kamicy nerkowej i wymagają dalszej diagnostyki.

1. Silny ból w okolicy lędźwiowej (kolka nerkowa)
   Jednym z najbardziej charakterystycznych objawów kamicy nerkowej jest kolka nerkowa czyli nagły i intensywny ból w okolicy lędźwiowej, który może promieniować w dół do pachwiny. Ból ten jest wynikiem przemieszczania się kamienia w drogach moczowych, co powoduje ich zablokowanie. Kolka nerkowa często pojawia się nagle, bez wcześniejszych sygnałów ostrzegawczych i może trwać od kilku minut do kilku godzin. Jest to ból, który pacjenci często opisują jako jeden z najsilniejszych, jakiego kiedykolwiek doświadczyli.
2. Ból promieniujący do podbrzusza i pachwiny
   Oprócz bólu w okolicy lędźwiowej kamica nerkowa może powodować ból, który promieniuje do podbrzusza i pachwiny. Jest to spowodowane przemieszczeniem się kamienia z nerki do moczowodu czyli przewodu łączącego nerkę z pęcherzem moczowym. Gdy kamień przechodzi przez moczowód może powodować podrażnienie jego ścian, co prowadzi do bólu o zmiennej intensywności, który może przemieszczać się wzdłuż drogi moczowej.
3. Krwiomocz (obecność krwi w moczu)
   Kamica nerkowa często powoduje uszkodzenia w obrębie dróg moczowych, co może prowadzić do pojawienia się krwi w moczu, czyli krwiomoczu. Krew w moczu może być widoczna gołym okiem jako czerwone, różowe lub brązowe zabarwienie moczu lub też może być wykryta jedynie pod mikroskopem. Krwiomocz jest sygnałem alarmowym, który zawsze powinien skłonić do konsultacji z lekarzem ponieważ może być objawem poważnych schorzeń układu moczowego, w tym kamicy nerkowej.
4. Częste i bolesne oddawanie moczu
   Kamica nerkowa może powodować częste parcie na mocz co sprawia, że pacjenci odczuwają potrzebę częstszego niż zwykle oddawania moczu. Oddawanie moczu może być również bolesne, zwłaszcza gdy kamień przemieszcza się w kierunku pęcherza moczowego i podrażnia jego ściany. Ból ten jest często opisywany jako pieczenie lub uczucie dyskomfortu podczas oddawania moczu.
5. Nudności i wymioty
   Silny ból związany z kamicą nerkową może prowadzić do nudności i wymiotów. Reakcja ta jest wynikiem stymulacji nerwu błędnego, który może wywoływać te objawy w odpowiedzi na intensywny ból. Nudności i wymioty mogą również wynikać z nagłego wzrostu ciśnienia w nerkach, który jest spowodowany zablokowaniem dróg moczowych przez kamień.
6. Gorączka i dreszcze
   Jeśli kamica nerkowa prowadzi do zakażenia układu moczowego pacjent może doświadczyć gorączki i dreszczy. Zakażenie to może rozprzestrzeniać się na inne części układu moczowego a w skrajnych przypadkach nawet na całe ciało, prowadząc do sepsy – stanu zagrażającego życiu. Gorączka i dreszcze w połączeniu z innymi objawami kamicy nerkowej wymagają natychmiastowej interwencji medycznej.
7. Zmiana w zapachu i wyglądzie moczu
   Kamica nerkowa może powodować zmiany w wyglądzie i zapachu moczu. Mocz może stać się mętny lub mieć nieprzyjemny zapach, co jest często spowodowane obecnością bakterii lub produktów rozkładu kamieni nerkowych. Zmiany te mogą być także związane z obecnością krwi w moczu, co powoduje jego różowe lub brązowe zabarwienie.
8. Trudności w oddawaniu moczu
   Blokada dróg moczowych przez kamień może prowadzić do trudności w oddawaniu moczu. Pacjenci mogą odczuwać uczucie pełności pęcherza ale nie są w stanie oddać moczu w normalny sposób. Może to być również związane z bólem podczas próby oddania moczu. W skrajnych przypadkach, całkowita blokada dróg moczowych przez kamień może prowadzić do zatrzymania moczu, co wymaga natychmiastowej interwencji medycznej.
9. Osłabienie i zmęczenie
   Osoby cierpiące na kamicę nerkową mogą odczuwać ogólne osłabienie i zmęczenie, które są wynikiem ciągłego bólu, stresu związanego z chorobą a także ewentualnego zakażenia. Chroniczny ból i dyskomfort mogą prowadzić do problemów ze snem, co dodatkowo pogłębia uczucie zmęczenia.
10. Ból promieniujący do narządów płciowych
    Kamica nerkowa może powodować ból promieniujący do narządów płciowych, w tym do jąder u mężczyzn i warg sromowych u kobiet. Jest to spowodowane bliskością dróg moczowych do narządów płciowych oraz ich wspólnym unerwieniem. Ból ten może być mylący ponieważ pacjenci mogą początkowo podejrzewać problemy związane z układem rozrodczym a nie moczowym.

Kamica nerkowa to poważna dolegliwość, która może prowadzić do licznych, często bardzo bolesnych objawów. Wczesne rozpoznanie jest kluczowe dla skutecznego leczenia kamicy nerkowej i minimalizacji ryzyka powikłań. Jeśli doświadczasz któregokolwiek z opisanych objawów ważne jest aby jak najszybciej skonsultować się z lekarzem urologiem. Regularne badania i monitorowanie stanu zdrowia mogą pomóc w zapobieganiu powstawania kamieni nerkowych oraz ich wczesnym wykrywaniu, co pozwoli uniknąć poważniejszych problemów zdrowotnych.