Jakie objawy wskazują na ostre zapalenie pęcherzyka żółciowego?

Pęcherzyk żółciowy jest małym, gruszkowatym narządem położonym pod wątrobą. Chociaż jest niewielki to pełni kluczową rolę w układzie trawiennym.  Jego główną funkcją jest magazynowanie i zagęszczanie żółci produkowanej przez wątrobę a następnie uwalnianie jej do jelita cienkiego w odpowiedzi na spożywanie tłuszczów. Mimo niewielkich rozmiarów, pęcherzyk żółciowy może stać się źródłem poważnych problemów zdrowotnych, szczególnie gdy dochodzi do jego zapalenia. Zapalenie pęcherzyka żółciowego jest stanem, który może mieć przebieg przewlekły lub ostry. Przewlekłe zapalenie często rozwija się na skutek nieleczonej kamicy żółciowej, kiedy to kamienie blokują przepływ żółci, prowadząc do infekcji bakteryjnej. Ostre zapalenie występuje gdy kamień żółciowy nagle zatyka przewód żółciowy, powodując gwałtowne namnażanie się bakterii i intensyfikację stanu zapalnego. Rozpoznanie i leczenie zapalenia pęcherzyka żółciowego są kluczowe dla zapobiegania powikłaniom, które mogą obejmować perforację pęcherzyka, powstanie ropnia a nawet sepsę. W tym artykule omówimy szczegółowo funkcje pęcherzyka żółciowego, przyczyny i objawy jego zapalenia a także dostępne metody leczenia.

Czym jest pęcherzyk żółciowy i jakie funkcje pełni?

Pęcherzyk żółciowy jest częścią układu żółciowego i odpowiada za przechowywanie i koncentrację żółci produkowanej przez wątrobę. Żółć jest kluczowym elementem procesu trawienia tłuszczów. Po spożyciu posiłku, zwłaszcza tłustego pęcherzyk żółciowy kurczy się, uwalniając żółć do dwunastnicy gdzie pomaga emulsjonować tłuszcze ułatwiając ich trawienie i wchłanianie.

Co wywołuje stan zapalny pęcherzyka żółciowego i czym różni się ostre i przewlekłe zapalenie pęcherzyka żółciowego?

W większości przypadków zapalenie pęcherzyka żółciowego jest powikłaniem wynikającym z nieleczonej kamicy tego narządu. Kamienie żółciowe mogą formować się z różnych przyczyn takich jak nieodpowiednia dieta, podwyższony poziom cholesterolu, cukrzyca a także gwałtowny spadek masy ciała. Kamica pęcherzyka żółciowego może rozwijać się przez wiele lat a nieleczona prowadzi do stopniowego zamykania dróg żółciowych, co utrudnia odpływ żółci. W takich warunkach bakterie zaczynają się namnażać w pęcherzyku żółciowym, powodując przewlekłe zapalenie. Ostre zapalenie pęcherzyka żółciowego występuje gdy kamień nagle blokuje drogi żółciowe, co powoduje szybkie namnażanie się bakterii i intensyfikację stanu zapalnego.

Zgodnie z szacunkami, w 5-10% przypadków ostre zapalenie pęcherzyka żółciowego może występować niezależnie od kamicy żółciowej, często jako komplikacja innych poważnych stanów ogólnoustrojowych. Może to nastąpić u pacjentów po dużych operacjach, poważnych urazach, ciężkich oparzeniach, u osób cierpiących na cukrzycę czy w trakcie sepsy. W takich sytuacjach czynniki takie jak odwodnienie, zastój żółci w pęcherzyku, upośledzenie przepływu krwi oraz zakażenia bakteryjne mogą przyczyniać się do rozwoju ostrego zapalenia pęcherzyka żółciowego. Ta forma zapalenia pęcherzyka żółciowego jest wynikiem bardziej złożonych procesów patologicznych związanych z ciężkim stanem ogólnoustrojowym i osłabieniem organizmu.

Zarówno przewlekłe jak i ostre zapalenie pęcherzyka żółciowego są poważnymi schorzeniami, które wymagają natychmiastowej konsultacji medycznej. Objawy tego stanu nie powinny być lekceważone. W przypadku pojawienia się niepokojących symptomów  najlepiej bezzwłocznie skonsultować się z lekarzem rodzinnym.

Objawy ostrego stanu zapalnego pęcherzyka żółciowego

Ostre zapalenie pęcherzyka żółciowego najczęściej manifestuje się intensywnym bólem lokalizowanym po prawej stronie brzucha, tuż pod żebrami. Objawy takie jak nudności, wymioty oraz podwyższona temperatura są również typowe dla tego stanu. Skóra na brzuchu może być napięta a ból nasila się przy głębokim oddychaniu, czasami promieniując do pleców lub pod żebra. W przypadku palpacji czyli badania dotykiem może być wyczuwalny twardy guz w miejscu bolesnym.

Poniżej przedstawiamy najczęstsze objawy ostrego stanu zapalnego pęcherzyka żółciowego:

• kolka żółciowa trwająca dłużej niż 5 godzin
• silna tkliwość w okolicy podżebrowej po prawej stronie brzucha
• gorączka i wymioty
• pozytywny objaw Murphy’ego, który objawia się bólem i przerwaniem głębokiego wdechu podczas ucisku w okolicy prawego łuku żebrowego
• objaw Chełmońskiego, czasem wyczuwalny i bolesny pęcherzyk żółciowy
• u niektórych pacjentów objawy otrzewnowe
• przyspieszenie tętna i oddechu

Warto pamiętać, że chociaż po pierwszych 24 godzinach objawy mogą się złagodzić to stan zapalny nadal może postępować. Osłabione zapaleniem ściany pęcherzyka są podatne na pęknięcie co stanowi poważne zagrożenie dla zdrowia i życia. Pęknięcie pęcherzyka żółciowego może prowadzić do rozprzestrzeniania się infekcji w jamie brzusznej i stanu znanego jako zapalenie otrzewnej, wymagającego natychmiastowej interwencji chirurgicznej.

Leczenie ostrego zapalenia pęcherzyka żółciowego

Leczenie ostrego zapalenia pęcherzyka żółciowego zwykle zaczyna się od leczenia zachowawczego i podjęcia działań mających na celu zmniejszenie podrażnień narządu. Najbardziej istotne jest przestrzeganie diety, która nie obciąża pęcherzyka żółciowego a także stosowanie leków przeciwbólowych i antybiotyków w celu zarządzania bólem i zapobiegania infekcji bakteryjnej. Jednakże, takie leczenie ma swoje ograniczenia czasowe ze względu na ryzyko pęknięcia pęcherzyka żółciowego. Jeśli objawy ostrego zapalenia nie ustępują w ciągu 48 godzi  zwykle zaleca się interwencję chirurgiczną. Operacja, znana jako cholecystektomia polega na usunięciu pęcherzyka żółciowego. Jest to standardowy zabieg, który aktualnie zazwyczaj jest wykonywany laparoskopowo, co skraca czas rekonwalescencji. Warto pamiętać, że opóźnienie operacji może wiązać się z ryzykiem poważnych komplikacji dlatego ważne jest aby pacjenci nie zwlekali z decyzją o zabiegu gdy jest on zalecany przez lekarza. Decyzja o leczeniu, w tym również o wyborze operacji powinna być zawsze podjęta po konsultacji ze specjalistą.