Jak mężczyzna może badać się pod kątem łagodnego rozrostu prostaty, raka prostaty oraz zapalenia prostaty?

Prostata jest gruczołem u mężczyzn zlokalizowanym w miednicy mniejszej, który pomaga w wytwarzaniu płynu transportującego plemniki. Prostata młodego mężczyzny jest wielkości orzecha włoskiego ale wraz z upływem czasu na skutek zmian hormonalnych zaczyna się powiększać. Problemy z łagodnym przerostem prostaty pojawiają się najczęściej u panów, którzy ukończyli 50 rok życia a  prostata, która osiągnęła znaczne rozmiary prowadzi do szeregu objawów ze strony układu moczowego, które znacznie obniżają jakość męskiego życia. O tym jak objawiają się najczęstsze schorzenia prostaty takie jak łagodny rozrost gruczołu krokowego, jego zapalenie a także nowotwór oraz o tym jak diagnozuje się te jednostki chorobowe rozmawiamy z dr Pawłem Wiszem – urologiem z krakowskiego Szpitala na Klinach, który specjalizuje się w operacyjnym leczeniu prostaty z wykorzystaniem robota chirurgicznego.

Łagodny przerost prostaty – objawy, diagnostyka i leczenie

Łagodny przerost prostaty – objawy

Łagodny rozrost gruczołu krokowego (ang. BPH) to niezłośliwe ale dość pospolite schorzenie polegające na powiększeniu się tego gruczołu. Według Amerykańskiego Towarzystwa Urologicznego cierpi na nie około połowa mężczyzn w wieku od 51 do 60 lat i do 90% mężczyzn w wieku powyżej 80 lat. Pierwszymi objawami, które mobilizują mężczyzn do odwiedzenia urologa są dolegliwości ze stronu układu moczowego takie jak osłabiony strumień moczu, uczucie niepełnego opróżnienia pęcherza, problemy z rozpoczęciem mikcji, czy częstsze wstawanie w nocy celem skorzystania z toalety. Nieleczona, a co za tym idzie pogłębiająca się choroba prowadzi do szeregu konsekwencji zdrowotnych wśród, których najczęściej wymienia się nawracające infekcje układu moczowego, trwałe uszkodzenie nerek lub ich niewydolność, powstanie kamicy pęcherza moczowego jak również całkowite zamknięcie światła cewki moczowej, które skutkuje niemożnością oddania moczu.

Łagodny przerost prostaty – diagnozowanie

Postawę diagnostyki łagodnego rozrostu gruczołu krokowego stanowi wizyta u urologa, która zazwyczaj połączona jest z badaniem USG (przezodbytniczym) oraz badaniem per rectum, które pomagają specjaliście stwierdzić, czy prostata rzeczywiście uległa powiększeniu. Dodatkowo zlecane są badania takie jak ocena poziomu stężenia PSA we krwi, badanie ogólne moczu jak również jego posiew, a w niektórych przypadkach także badanie urodynamiczne, czyli ocena czynności pęcherza i cewki moczowej.

Łagodny przerost prostaty – leczenie

W zależności od nasilenia objawów ze strony układu moczowego zastosowanie ma  leczenie farmakologiczne, a w sytuacjach, kiedy nie przynosi ono zadawalającego efektu, koniecznym staje się leczenie zabiegowe łagodnego przerostu prostaty, które dotyczy ok. 20-25% mężczyzn cierpiących na łagodny przerost stercza. Celem zabiegu jest przywrócenie odpływu moczu z pęcherza poprzez usunięcie „nadmiaru” prostaty przy  jednoczasowym pozostawieniu torebki prostaty,  pęcherzyków nasiennych i pęczków naczyniowo – nerwowych odpowiadających za erekcję. Współczesna medycyna oferuje wiele minimalnie inwazyjnych technik operacyjnych wśród, których najczęściej wykorzystuje się metody: HOLEP (z użyciem lasera holmowego) , TURP (tzw. przezcewkową elektroresekcję gruczołu krokowego) i REZUM (wykorzystującą ukierunkowaną, kontrolowaną dawkę pary wodnej). Aktualnie cenną alternatywą do leczenia chirurgicznego jest metoda z wykorzystaniem echolasera, pozwalająca na zmniejszenie objętości prostaty, przy zachowaniu struktury anatomicznej gruczołu krokowego jak i  jego funkcji a przy okazji pozwalająca na uniknięcie zabiegu chirurgicznego w pełnej narkozie.

Warto pamiętać, że niezależnie od rodzaju zastosowanego leczenia mężczyźni dotknięci łagodnym przerostem gruczołu krokowego powinni znajdować się pod stałą opieką urologa, dbać o regularność przyjmowanych leków jak również systematyczność wykonywania badań kontrolnych, w tym przede wszystkim oznaczenia poziomu PSA.

Rak gruczołu krokowego – objawy, diagnostyka i leczenie

Rak prostaty – objawy

Rak prostaty zajmuje w Polsce niechlubne pierwsze miejsce wśród najczęściej wykrywanych u mężczyzn chorób nowotworowych, zbierając corocznie śmiertelne żniwo w postaci 5,5 tys. męskich istnień. Choroba ta  najczęściej dotyka mężczyzn w wieku powyżej 60 roku życia w którym przypada 87% zachorowań, a większość z nich odnotowuje po 70 roku życia. Rak prostaty to bardzo podstępny nowotwór ponieważ wiele lat może rozwijać się bezobjawowo lub swoimi objawami przypominać łagodny rozrost stercza dlatego też rekomenduje się wykonywanie badań profilaktycznych w kierunku tego nowotworu już po ukończeniu 40 roku życia. Wśród najczęstszych pierwszych objawów tego nowotworu, które powinny wzbudzić męską czujność i zmobilizować do odwiedzenia urologa wymienia się częste oddawanie moczu jak również słaby, przerywany strumień moczu. Wraz z progresem choroby pacjenci uskarżają się na obecność krwi w moczu lub w spermie, nietrzymanie moczu, ból i pieczenie podczas mikcji, zaburzenia erekcji, nawracający ból podbrzusza a w skrajnych przypadkach na zatrzymanie moczu.  W sytuacji w której pacjenci wśród objawów wymieniają także bóle kostne lub bóle w okolicy krocza oraz obrzęki kończyn dolnych mogą one sygnalizować bardziej zaawansowaną formę choroby z przerzutami do węzłów chłonnych czy kości.

Rak prostaty – diagnozowanie

Pierwszym krokiem pomagającym wykryć raka prostaty jest odwiedzenie urologa i wykonanie badania per rectum, USG prostaty jak również  oznaczenie poziomu swoistego antygenu gruczołu krokowego (PSA) z krwi. W przypadku stwierdzenia nieprawidłowości w kolejnym etapie zlecane jest wykonanie rezonansu magnetycznego, a następnie biopsji fuzyjnej, która umożliwia nałożenie obrazu rezonansu magnetycznego na obraz USG.

Wyniki wspomnianych wcześniej badań umożliwiają urologowi dokonanie precyzyjnej oceny i na potwierdzenie obecności nowotworu prostaty jak również determinują ścieżkę jego leczenia.

Rak prostaty – leczenie

Wybór metody leczenia raka gruczołu krokowego zależy przede wszystkim od  zaawansowania choroby, wyniku biopsji jak również od wieku pacjenta i jego ogólnego stanu zdrowia. Dwoma podstawowymi metodami terapeutycznymi stosowanymi u mężczyzn z potwierdzonym rakiem prostaty są leczenie operacyjne lub leczenie za pomocą radioterapii. Wśród technik operacyjnych najbardziej zaawansowaną metodą jest ta z wykorzystaniem robota chirurgicznego, która nie tylko minimalizuje uraz chirurgiczny ale pozwala również ograniczyć ryzyko powikłań śród i pooperacyjnych, zachować funkcje seksualne jak również zminimalizować ryzyko nietrzymania moczu. Niewątpliwą zaletą prostatektomii robotycznej jest również krótszy czas hospitalizacji i rekonwalescencji a co za tym idzie szybszy powrót do codziennych aktywności życiowych i zawodowych.

Zapalenie gruczołu krokowego – objawy, diagnostyka i leczenie

Zapalenie gruczołu krokowego – objawy

Zapalenie prostaty to schorzenie, które dotyka mężczyzn w każdym wieku i może mieć zarówno formę ostrą jak i przewlekłą. Za ostre zapalenie gruczołu krokowego odpowiadają najczęściej infekcje: bakteryjne, wirusowe, układu moczowego jak również choroba ta może być konsekwencją długotrwałego cewnikowania, przebytego zabiegu urologicznego, czy występowania kamicy sterczowej. Do charakterystycznych objawów ostrego zapalenia prostaty zalicza się gorączkę, bolesny częstomocz, pieczenie i ropny wysięk z cewki moczowej jak również dolegliwości bólowe ze strony krocza, prącia, pachwin, odbytu jak nawet części krzyżowej kręgosłupa.  Przewlekłe zapalenie prostaty można podzielić na bakteryjne, które występuje na skutek niedoleczonej infekcji jak również na niebakteryjne, którego przyczyny powstawania nie są do końca poznane ale przyjmuje się, że jest ono wynikową wielu czynników takich jak zaburzenia napięcia cewki moczowej i prostaty jak również ogólnej regulacji nerwowej. Do typowych objawów przewlekłego zapalenia gruczołu krokowego zalicza się dolegliwości bólowe w okolicy miednicy mniejszej, prącia i krocza, ból towarzyszący oddawaniu moczu i wytryskowi,  zaburzenia erekcji jak również uczucie parcia na pęcherz moczowy.

Zapalenie gruczołu krokowego – diagnozowanie

Postawę diagnostyki ostrego zapalenia prostaty stanowi wykonanie badań laboratoryjnych takich jak ogólne badanie moczu, posiew moczu oraz nasienia oraz badań z krwi, które pomagają potwierdzić toczący się stan zapalny takich jak morfologia krwi i CRP oraz podwyższony poziom PSA. W postawieniu diagnozy pomocne jest również badanie prostaty per rectum, podczas którego lekarz stwierdza, że gruczoł ten jest w większości przypadków rozpulchniony, powiększony jak również bolesny podczas dotyku. W  postawieniu diagnozy w postaci przewlekłego zapalenia prostaty wykorzystuje się ten sam zestaw badań co w zapaleniu ostrym oraz zlecane jest wykonanie dodatkowych badań bakteriologicznych jak również  wymazu z cewki moczowej.

Zapalenie gruczołu krokowego – leczenie

Leczenie  ostrej postaci zapalenia prostaty w pierwszym etapie wymaga pobytu w szpitalu i opiera się zazwyczaj na zastosowaniu długotrwałej antybiotykoterapii, która trwa od 4-6 tygodni, leków przeciwzapalnych, a w razie potrzeby również leków przeciwbólowych jak i tych , poprawiających oddawanie moczu. W postaci przewlekłej stosuje się podobne leczenie jak w przypadku zapalenia ostrego, przy czym włącza się do niego preparaty rozkurczające mięśnie gładkie, a także rozluźniające mięśnie i blokujące wpływ testosteronu na prostatę. Pomocne są także zmiana diety, metody niekonwencjonalne takie jak nasiadówki oraz fizjoterapia.