Czym jest staw skokowy?
Staw skokowy to staw popularnie nazywany kostką. Składa się faktycznie z dwóch stawów: stawu skokowego górnego i stawu skokowego dolnego.
Staw skokowy górny utworzony jest przez końce kości piszczelowej i strzałkowej oraz powierzchnię górną kości skokowej. Staw skokowy dolny utworzony jest przez kość skokową, kość piętową i kość łódkowatą.
Staw skokowy umożliwia wykonywanie ruchów zgięcia stopy oraz rotacji (pronacji i supinacji). Jego funkcja jest niezbędna do zachowania prawidłowego chodu.
Czym jest artroskopia stawu skokowego?
Artroskopia stawu skokowego to procedura chirurgiczna w której możliwa jest wizualizacja stawu i operowanie jego struktur bez jego bezpośredniej ekspozycji.
Główną różnicą dla pacjenta jest mniejsza blizna pooperacyjna, mniejszy ból pooperacyjny oraz szybszy powrót do codziennego funkcjonowania w porównaniu do operacji klasyczną metodą.
Jak wygląda artroskopia stawu skokowego?
Przy przygotowaniu do artroskopii stawu skokowego, pacjent układany jest na stole operacyjnym na plecach. Na stopę zakładana jest specjalna trakcja rozciągająca kończynę dolną, co zwiększa przestrzeń w obrębie stawu skokowego.
Pacjent do takiego zabiegu jest znieczulany regionalnie (nie czuje od pasa w dół) lub ogólnie (śpi). Na nogę zakładana jest specjalna opaska, która po napompowaniu ogranicza dopływ krwi do stopy. Umożliwia to znaczne zmniejszenie krwawienia podczas operacji i wykonanie zabiegu z minimalną utratą krwi.
Następnie przez małe (około centymetrowe) nacięcie w skórze wprowadzana jest kamera (artroskop) umożliwiająca oglądanie wnętrza stawu na specjalnym monitorze. Przez kolejne (najczęściej dwa) cięcia wprowadzane są narzędzie chirurgiczne, dzięki którym można wykonać zabieg leczniczy.
Jakie są wskazania do artroskopii stawu skokowego?
Wskazaniami do artroskopii stawu skokowego są urazy więzadeł (struktur stabilizujących staw), które nie poddały się leczeniu zachowawczemu. Objawia się to najczęściej jako niestabilność stawu skokowego.
Innymi wskazaniami do artroskopii stawu skokowego są zmiany zwyrodnieniowe stawu skokowego. Najczęściej powstają po złamaniach oraz u niektórych osób rozwijają się wraz z wiekiem. Objawiają się bólem i ograniczeniem ruchomości w stawie.
Inną przypadłością związaną z urazami jest obecność oderwanych struktur kostnych, bądź chrzęstnych (tzw. wolnych ciał). Utrudniają one kontakt kości sprawiając ból i ograniczając ruchomość w stawie. Takie elementy można usunąć metodą artroskopową.
W wyniku urazów może rozwinąć się również martwica chrzęstno-kostna. Przypadłość objawiająca się postępującym bólem i obrzękiem w obrębie stawu skokowego. Martwiczo zmienione elementy można usunąć, a zdrową kość oczyścić. Następnie wykonywane są specjalne nawiercenia, zwiększające ukrwienie stawu, a tym zmniejszające ryzyko progresji i nawrotu choroby.
Również zmiany zapalne, zarówno związane z przeciążeniem stawu jak i z infekcją, mogą być leczone metodami artroskopowymi.
Jak wygląda rekonwalescencja po zabiegu artroskopii stawu skokowego?
Każdy zabieg wiąże się z naruszeniem własnych tkanek pacjenta. Objawia się to najczęściej bólem i obrzękiem stawu. Ból jest kontrolowany dzięki lekom przeciwbólowym przepisywanym przez lekarza prowadzącego. Obrzękowi zapobiega utrzymywanie nogi w górze, co pozwala na zmniejszenie ciśnienia w obrębie miejsca operowanego.
W zależności od rozmiaru uszkodzeń przed zabiegiem oraz typu wykonanej operacji, część pacjentów może obciążać nogę od pierwszego dnia po operacji, a część będzie musiała korzystać z kul do kilku tygodni po operacji. Wytyczne co do spoczywają na lekarzu prowadzącym. Ma to na celu zapewnienie odpowiedniego środowiska gojenia, a jednocześnie zapobiegnięcie powstaniu przykurczów ograniczających ruchomość.
Na pierwszej wizycie kontrolnej, typowo od tygodnia do dwóch po operacji, zdejmowane są szwy oraz lekarz prowadzący ocenia gojenie się miejsca operowanego i funkcjonalność stawu.
Rehabilitacja również będzie zależeć od schorzenia i rozległości interwencji chirurgicznej. Plan rekonwalescencji jest ściśle konsultowany w zespole lekarskim i fizjoterapeutycznym. Najczęściej składają się na niego ćwiczenia bierne (fizjoterapeuta wykonuje ruchy kończyną chorego), a następnie czynne. Ćwiczenia ukierunkowane są na wzmocnienie mięśni oraz więzadeł stabilizujących staw. Ma to zapobiec nawrotowi dolegliwości oraz wyeliminować wzorce ruchowe, które mogły doprowadzić do uszkodzeń stawu. Większość pacjentów będzie mogła wrócić do pracy w ciągu 2 tygodni od zabiegu. W przypadku sportowców powrót do pełnej intensywności treningów zajmuje około 6 tygodni.
Artykuł powstał przy udziale: Krzysztof Starszak, lek. med. Maciej Otworowski.
