Rak piersi – na jakie objawy powinniśmy zwrócić szczególną uwagę?

6 tys. – tyle kobiet w Polsce co roku umiera z powodu raka piersi, a u 17 tys. rocznie diagnozuje się ten typ nowotworu. Ryzyko zachorowania na raka piersi wzrasta wraz z wiekiem i zgodnie ze statystykami, 80% zachorowań występuje po 50. roku życia, przy czym prawie 50% z nich diagnozuje się u kobiet pomiędzy 50. a 69. rokiem życia. Wczesna diagnostyka, a przede wszystkim nie bagatelizowanie zmian pojawiających się w piersiach, pozwalają skutecznie uniknąć powikłań i przerzutów, co daje większości kobiet szansę na całkowite wyleczenie. O tym jakie objawy powinny nas skłonić do wizyty u lekarza rozmawiamy z  chirurgiem onkologiem dr Elżbietą Marczyk z  krakowskiego Szpitala na Klinach, która zajmuje się leczeniem raka piersi od  dwudziestu lat.

Jakie objawy daje rak piersi?  Które z nich powinny wzbudzić niepokój i wzmocnić  czujność kobiet?

Rak piersi w swoim stadium początkowym przebiega najczęściej  bezobjawowo i na tym etapie można go wykryć jedynie na podstawie badań obrazowych piersi. Dla  zdrowych, bezobjawowych kobiet w wieku od 50 do 69 roku życia dostępny jest  w Polsce program  NFZ scryningowy (przesiewowy) dla raka piersi, polegający na wykonywaniu standardowej mammografii (mgr) co dwa lata. W przypadku nieprawidłowych lub wątpliwych wyników, pacjentka przechodzi do tzw. II etapu, który obejmuje w zależności od potrzeby, mammografię celowaną  i/lub USG piersi. W dalszej kolei,  gdy wyniki sugerują  podejrzenie raka piersi, konieczne jest wykonanie biopsji gruboigłowej (BGI) z guza, celem oceny histopatologicznej, na podstawie której jest ustalane dalsze postępowanie. Oczywiście poza wymienionym programem badań przesiewowych dla tej określonej grupy wiekowej,  tj 50-69 rż, wszystkie pozostałe kobiety również powinny badać piersi.  Dla kobiet młodych do 35-40 rż. podstawowym badaniem kontrolnym piersi jest USG, a  po 40 rż   mammografia, a USG stanowi  badanie uzupełniające.

Natomiast najczęstszym klinicznym objawem raka piersi jest  guz w obrębie gruczołu piersiowego. Początkowo mały, niebolesny, z czasem powiększający się, mogący powodować zaciąganie skóry w swoim rzucie, a  potem jej owrzodzenie,  zniekształcenie obrysów piersi. Czasem występuje wciągnięcie brodawki sutkowej, zwłaszcza gdy guz jest położony centralnie. Może też być krwisty wyciek z brodawki. Należy podkreślić, że każda zmiana w obrębie brodawki sutkowej wymaga konsultacji z lekarzem, gdyż istnieje  szczególna postać raka piersi, tzw. rak Pageta , który   rozwija  się  z objęciem brodawki sutkowej, początkowo jako niewielkie jej owrzodzenie.

Kolejnym rejonem zajętym przez raka piersi jest układ chłonny pachowy po stronie chorej piersi. Klinicznie manifestuje się powiększonymi węzłami, które można wybadać w dole pachowym. Przy zaawansowanej chorobie również węzły okolicy nadobojczykowej i szyjnej  mogą być zmienione przerzutowo i wyczuwalne jako twarde pojedyncze  guzki lub zebrane w pakiety.

Gdy kobieta sama wybada  guz w obrębie piersi, zwłaszcza w jej części górno-zewnętrznej (gdzie najczęściej lokalizują się raki piersi) lub powiększone węzły chłonne pod pachami powinna jak najszybciej zgłosić się do onkologa celem diagnostyki.  Należy podkreślić , że czym wcześniej zdiagnozowany rak piersi,  tym większa szansa na całkowite wyleczenie.

Jakie mogą być inne objawy raka piersi?

Oprócz guza w piersi i powiększonych węzłów pachowych istnieją sytuacje kliniczne imitujące inne stany chorobowe. Takim przykładem jest rak zapalny piersi , który może do złudzenia przypominać stan zapalny gruczołu piersiowego.   Pierś może być wtedy zaczerwieniona , nadmiernie ucieplona, powiększona, obrzęknięta. Może występować tzw. objaw skórki pomarańczy, wówczas  skóra piersi  jest pogrubiała z  punkcikowatymi wgłębieniami na powierzchni, co  przypomina skórę pomarańczy i stąd ta nazwa. Dlatego każdy stan zapalny piersi , który pomimo leczenia przeciwzapalnego nie cofa się  po ok. 2 tygodniach,  powinien być dokładnie zdiagnozowany pod kątem onkologicznym. Postać zapalna raka piersi ma najczęściej agresywny przebieg i często jest rozpoznawany w stadium zaawansowanej choroby nowotworowej.

Rak piersi – jak lekarz stawia diagnozę?

Jeśli w trakcie badania palpacyjnego  lekarz  stwierdzi obecność  guza w piersi i/ lub powiększone, twarde węzły pachowe to  należy bezwzględnie  wykonać badania obrazowe piersi. Podstawowymi badaniami jest mammografia i USG piersi. W niektórych przypadkach również  przydatny jest rezonans magnetyczny piersi. Na podstawie wyników można określić czy jest podejrzenie, że guz ma charakter złośliwy.  Kolejnym krokiem jest wykonanie biopsji gruboigłowej  (BGI), czyli pobranie fragmentu guza do badania histologicznego. Jego wynik  pokazuje z jakim typem nowotworu mamy do czynienia. W przypadku rozpoznania raka piersi najczęściej wykonuje się kolejno badania  immunohistochemiczne  wycinka guza  pobranego w  BGI, celem określenia  podtypu biologicznego raka, aby na tej podstawie ustalić sekwencję leczenia onkologicznego.

Czy w przypadku wykrycia guzka w piersi kobiety powinny zwlekać z wizytą u lekarza?

Bezwzględnie nie! Jak już wcześniej wspomniałam wczesne wykrycie raka  piersi, daje szansę na jego wyleczenie. Niezmiernie ważne jest więc wychwycenie choroby w początkowym stadium i szybkie podjęcie właściwego leczenia. Równocześnie chciałabym zaznaczyć, że nieleczony rak piersi w konsekwencji prowadzi do rozsiewu nowotworowego  i finalnie  może być przyczyną zgonu.