Prawa pacjenta

1.Prawo do świadczeń zdrowotnych

Pacjent ma prawo do świadczeń zdrowotnych udzielanych z należytą starannością, odpowiadających wymaganiom aktualnej wiedzy medycznej. Osoby wykonujące zawód medyczny powinny udzielać zgodnie z zasadami etyki zawodowej. W przypadkach zagrożenia zdrowia lub życia, pacjent ma prawo do uzyskania natychmiastowej pomocy medycznej. W przypadku porodu pacjentka ma prawo do natychmiastowego uzyskania świadczeń
zdrowotnych z nim związanych.

Pacjent ma prawo żądać, aby lekarz udzielający świadczeń zdrowotnych zasięgnął opinii innego lekarza lub zwołał konsylium lekarskie. Takie żądanie powinno zostać odnotowane w dokumentacji medycznej. Lekarz może odmówić, jeżeli uzna żądanie za bezzasadne. Ma on wówczas obowiązek odnotować odmowę w dokumentacji medycznej. Powyższe zasady mają zastosowanie również do zawodu pielęgniarki i położnej.

2. Prawo do informacji

Pacjent ma prawo do uzyskania od lekarza przystępnej informacji o swoim stanie zdrowia. Lekarz powinien przekazać pacjentowi informacje o rozpoznaniu, proponowanych i możliwych metodach diagnostycznych i leczniczych oraz dających się przewidzieć następstwach ich zastosowania lub zaniechania, a także o wynikach leczenia i rokowaniu. Jeżeli pacjent nie chce być poinformowany o wszystkich lub niektórych faktach dotyczących swojego stanu zdrowia, ma prawo żądać, aby lekarz nie udzielał takich informacji. Pacjent ma prawo wskazać osobę lub osoby, którym lekarz będzie udzielać wszelkich informacji o swoim stanie zdrowia i leczeniu.

3. Prawo do wyrażania zgody na udzielenie świadczeń zdrowotnych

Po uzyskaniu od lekarza wszystkich informacji o stanie zdrowia i proponowanym leczeniu, pacjent ma prawo do wyrażenia zgody na udzielenie określonych świadczeń zdrowotnych lub odmowy takiej zgody. W przypadku zabiegu operacyjnego albo zastosowania metody leczenia lub diagnostyki, stwarzających podwyższone ryzyko, zgodę wyraża się w formie pisemnej. W każdej innej sytuacji, zgodę lub odmowę wyrażenia zgody pacjent może wyrazić ustnie. Bez zgody pacjenta może być przeprowadzone jedynie badanie lub udzielone inne świadczenie
zdrowotne, tylko jeżeli pacjent znajduje się w stanie zagrażającym jego zdrowiu lub życiu.

4. Prawo do tajemnicy informacji

Osoby wykonujące zawód medyczny mają obowiązek zachować w tajemnicy wszelkie informacje o pacjencie i jego stanie zdrowia, które uzyskały w związku z wykonywaniem zawodu. Pacjent może jednak wyrazić zgodę na ujawnienie takich informacji. Osoby wykonujące zawód medyczny są związane tajemnicą również po śmierci pacjenta. Bez zgody pacjenta lekarz lub inna osoba wykonująca zawód medyczny mogą ujawnić informacje związane z pacjentem tylko w sytuacji gdy:

• zachodzi potrzeba przekazania niezbędnych informacji związanych z udzielaniem pacjentowi świadczeń zdrowotnych innym osobom wykonującym zawód medyczny, uczestniczącym w udzielaniu tych świadczeń;
• zachowanie tajemnicy może stanowić niebezpieczeństwo dla życia lub zdrowia pacjenta albo życia lub zdrowia innych osób;
• tak jak stanowią przepisy odrębnych ustaw;
• uzyskiwane są one do postępowania przed wojewódzką komisją do spraw orzekania o zdarzeniach medycznych.

5. Prawo do dokumentacji medycznej

Pacjent ma prawo do dostępu do swojej dokumentacji medycznej, czyli wszelkich dokumentów dotyczących jego stanu zdrowia i udzielonych mu świadczeń zdrowotnych. Dokumentacja może być udostępniona:

• do wglądu, w tym także do baz danych w zakresie ochrony zdrowia, w siedzibie podmiotu udzielającego świadczeń zdrowotnych;
• poprzez odpłatne sporządzenie jej wyciągów, odpisów lub kopii;
• poprzez wydanie oryginału za pokwitowaniem odbioru i z zastrzeżeniem zwrotu po wykorzystaniu, jeżeli pacjent żąda udostępnienia oryginałów tej dokumentacji. Podmiot udzielający świadczeń zdrowotnych ma obowiązek udostępnienia dokumentacji medycznej również osobie upoważnionej przez pacjenta. Za udostępnienie dokumentacji medycznej podmiot leczniczy może pobierać opłatę.

Stawka za udostępnienie dokumentacji medycznej jest zmienna – wyliczana jest na podstawie przeciętnego wynagrodzenia w poprzednim kwartale ogłaszanego przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej „Monitor Polski” na podstawie art. 20 pkt 2 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2016 r. poz. 887, z późn. zm.), począwszy od pierwszego dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym nastąpiło ogłoszenie.

6. Prawo do poszanowania intymności i godności

Świadczenia zdrowotne powinny być udzielane z poszanowaniem intymności i godności pacjenta. Prawo do poszanowania godności obejmuje także prawo do umierania w spokoju i godności. Pacjent znajdujący się w stanie terminalnym ma prawo do świadczeń zdrowotnych zapewniających łagodzenie bólu i innych cierpień. Pacjent ma prawo, aby przy udzielaniu świadczeń zdrowotnych towarzyszyła mu osoba bliska, np. małżonek lub osoba pozostająca z Tobą we wspólnym pożyciu, krewny, czy też każda inna osoba wskazana przez pacjenta. Jako rodzic pacjent ma prawo być obecny przy udzielaniu świadczeń zdrowotnych swojemu dziecku. Personel medyczny może odmówić obecności osoby bliskiej jedynie w przypadku prawdopodobieństwa wystąpienia zagrożenia epidemicznego lub ze względu na bezpieczeństwo zdrowotne rodzica. Taka odmowa musi zostać odnotowana w dokumentacji medycznej

7. Prawo do poszanowania życia prywatnego i rodzinnego

Przebywając w szpitalu pacjent ma prawo do kontaktu osobistego, telefonicznego lub korespondencyjnego z innymi osobami. Pacjent ma prawo do dodatkowej opieki pielęgnacyjnej – tj. opieki, która nie polega na udzielaniu świadczeń zdrowotnych, w tym także opieki pielęgnacyjnej sprawowanej nad pacjentką w warunkach ciąży, porodu i połogu. Prawo to daje możliwość m.in. towarzyszenia pacjentce przy porodzie, czy przebywania rodziców z dzieckiem podczas jego hospitalizacji. Jeżeli realizacja tego prawa wiąże się z kosztami, jakie musi ponieść np. szpital, może on wtedy pobrać opłatę rekompensującą. Wysokość takiej opłaty ustala kierownik tego podmiotu, uwzględniając rzeczywiste poniesione koszty.

8. Prawo pacjenta do opieki duszpasterskiej

Przebywając w szpitalu pacjent ma prawo do opieki duszpasterskiej. W sytuacji pogorszenia się stanu zdrowia lub zagrożenia życia szpital, ma obowiązek umożliwić pacjentowi kontakt z duchownym jego wyznania.

9. Prawo do zgłaszania niepożądanych działań produktów leczniczych

Każde niekorzystne i niezamierzone działanie produktu leczniczego pacjent może zgłosić:

• osobie wykonującej zawód medyczny (np. lekarzowi, pielęgniarce, farmaceucie),
• Prezesowi Urzędu Rejestracji Produktów Leczniczych, Wyrobów Medycznych i Produktów Biobójczych,
• podmiotowi odpowiedzialnemu za wprowadzenie produktu leczniczego do obrotu. Wszelkie informacje o formach zgłaszania działań niepożądanych produktów leczniczych znajdują się na stronie internetowej: www.dzialanianiepozadane.urpl.gov.pl

10. Prawo do zgłoszenia sprzeciwu wobec opinii albo orzeczenia lekarza

Niektóre opinie albo orzeczenia wydawane przez lekarza mogą mieć wpływ na prawa lub obowiązki pacjenta wynikające z obowiązujących przepisów. Przykładem takich opinii albo orzeczeń są m.in.: zaświadczenie o braku przeciwwskazań do korzystania z określonego rodzaju świadczeń zdrowotnych w uzdrowisku lub orzeczenie o istnieniu przeciwwskazań do wykonania obowiązkowego szczepienia ochronnego. Jeżeli pacjent nie zgadza się z treścią takiego orzeczenia lub opinii, a postępowanie odwoławcze w odniesieniu do opinii i orzeczeń nie jest uregulowane w odrębnych przepisach prawa, pacjent może wnieść sprzeciw do Komisji Lekarskiej działającej przy Rzeczniku Praw Pacjenta. Sprzeciw należy wnieść w terminie 30 dni od dnia wydania opinii albo orzeczenia przez lekarza orzekającego o stanie zdrowia pacjenta. Wszelkie praktyczne informacje, a także przykładowy katalog opinii albo orzeczeń lekarskich, od których można wnieść sprzeciw do Komisji Lekarskiej znajduje na stronie internetowej Rzecznika Praw Pacjenta www.bpp.gov.pl w zakładce „Pacjencie – masz prawo do sprzeciwu wobec opinii albo orzeczenia lekarza”.

11. Prawo do przechowywania rzeczy wartościowych w depozycie

Szpital ma obowiązek zapewnić pacjentowi bezpłatną możliwość przechowania jego rzeczy wartościowych w depozycie.

W każdej sytuacji, gdy uważasz, że Twoje prawa są niewłaściwie realizowane skontaktuj się z Rzecznikiem Praw Pacjenta za pośrednictwem ogólnopolskiej bezpłatnej infolinii pod numerem telefonu 800 190 590.

Karta Praw Pacjenta do pobrania – tutaj.