Prehabilitacja to stosunkowo nowe ale dynamicznie rozwijające się podejście w medycynie, którego celem jest wzmocnienie organizmu pacjenta jeszcze przed planowanym zabiegiem chirurgicznym. Zamiast czekać, aż operacja się odbędzie a następnie wdrażać rehabilitację, stawia się na wcześniejsze przygotowanie fizyczne i psychiczne, aby pacjent był w możliwie najlepszej formie w momencie rozpoczęcia leczenia. Taka strategia pozwala na zmniejszenie ryzyka powikłań, skrócenie czasu hospitalizacji oraz szybszy powrót do codziennych aktywności.
Czym jest prehabilitacja?
Dla wielu pacjentów pojęcie „prehabilitacja” może być nowością, dlatego warto podkreślić jej kluczowe założenia. Prehabilitacja obejmuje zestaw działań prozdrowotnych i terapeutycznych, które rozpoczynamy jeszcze przed zabiegiem operacyjnym. Składają się na nią elementy takie jak trening fizyczny, odpowiednie żywienie, wsparcie psychologiczne a często także edukacja pacjenta w zakresie przebiegu i możliwych skutków planowanego zabiegu. W efekcie organizm zostaje lepiej przygotowany na wysiłek związany z operacją, a sam pacjent ma większe poczucie bezpieczeństwa i kontroli nad procesem leczenia.
Jakie korzyści przynosi prehabilitacja?
Prehabilitacja ma jedną zasadniczą zaletę: aktywnie zapobiega problemom, zanim się one pojawią. Dzięki temu pacjent staje do operacji w lepszej kondycji fizycznej i psychicznej, co przekłada się na mniejsze ryzyko powikłań oraz łatwiejszy powrót do zdrowia. W dużym skrócie, najważniejsze korzyści obejmują:
Jak wygląda program prehabilitacji w Szpitalu na Klinach?
W naszym szpitalu opracowaliśmy kompleksowy model prehabilitacji, który składa się z kilku kluczowych kroków. Najpierw przeprowadzamy konsultacje w ramach tzw. kwalifikacji wstępnej. Podczas takiej wizyty lekarz zapoznaje się z historią choroby, stanem ogólnym pacjenta i planowanym rodzajem zabiegu. Następnie nasz zespół (w skład, którego wchodzą: lekarze, fizjoterapeuci, dietetycy, psycholodzy) opracowuje indywidualny plan działania, dostosowany do potrzeb danej osoby.
W dalszej kolejności pacjent przystępuje do ćwiczeń fizycznych, które mogą obejmować trening wytrzymałościowy, ćwiczenia wzmacniające określone grupy mięśni czy ćwiczenia oddechowe. Równolegle prowadzona jest modyfikacja diety – w razie konieczności zapewniamy konsultacje dietetyczne, by wyeliminować ewentualne niedobory białka, mikroelementów i witamin. Bardzo ważnym elementem jest także wsparcie psychologiczne, ponieważ stres i lęk przed zabiegiem mogą niekorzystnie wpływać na odporność organizmu i tempo powrotu do zdrowia.
Podczas całego procesu pacjent otrzymuje jasne wskazówki i edukację na temat tego, jak zachować się w okresie przygotowania do zabiegu oraz co może go czekać już po operacji. Taka przejrzystość informacji buduje zaufanie i ułatwia pacjentowi aktywny udział w procesie terapeutycznym.
Dla kogo jest prehabilitacja?
Prehabilitacja jest skierowana do wszystkich pacjentów, którzy stoją przed koniecznością poddania się zabiegowi chirurgicznemu. Szczególnie polecamy ją osobom zakwalifikowanym do operacji ortopedycznych (np. endoprotezoplastyka stawu biodrowego czy kolanowego), onkologicznych (resekcje nowotworów), operacji w obrębie jamy brzusznej (zabiegi gastroenterologiczne), operacji ginekologicznych oraz urologicznych. Nawet jeśli pacjent uważa się za osobę o dobrej kondycji, warto pamiętać, że organizm przed dużą interwencją chirurgiczną zawsze zyskuje na wzmocnieniu a cały proces leczenia staje się dzięki temu bardziej przewidywalny.
Dlaczego warto wybrać nasz szpital?
Szpital na Klinach stawia na kompleksowe podejście do pacjenta, co oznacza, że koncentrujemy się nie tylko na samym zabiegu ale na całej ścieżce pacjenta: od momentu diagnozy, przez proces przygotowania (w tym prehabilitację), aż po rekonwalescencję. Dysponujemy nowoczesnym zapleczem medycznym i sprzętem diagnostycznym, a nasz wykwalifikowany zespół specjalistów stale podnosi swoje kompetencje, uczestnicząc w szkoleniach i konferencjach naukowych. Wyróżnia nas także przyjazna atmosfera i indywidualne podejście do potrzeb każdego pacjenta. Dzięki temu możemy zapewnić optymalne warunki do przejścia przez operację i powrotu do zdrowia w jak najkrótszym czasie.
Jak zapisać się do programu?
Aby skorzystać z programu prehabilitacji w Szpitalu na Klinach, wystarczy skontaktować się z naszym pracownikiem obsługi pacjenta lub wypełnić krótki formularz na naszej stronie internetowej. Następnie umówimy Państwa na wizytę kwalifikacyjną, podczas której nasz zespół oceni stan zdrowia i opracuje indywidualny plan przygotowania do zabiegu. Im wcześniej pacjent zgłosi się do programu prehabilitacyjnego, tym większe korzyści odniesie w trakcie operacji i w okresie pooperacyjnym.
Serdecznie zapraszamy do kontaktu z pracownikiem naszego działu obsługi pacjenta, by zapisać się do programu prehabilitacji w Szpitalu na Klinach. Zadbajmy wspólnie o to, by nadchodząca operacja była dla Państwa doświadczeniem możliwie bezpiecznym i komfortowym a powrót do pełnej sprawności – znacznie szybszy.
Dlaczego nasza prehabilitacja się wyróżnia
Ważną cechą programu w Szpitalu na Klinach jest jego spersonalizowany charakter oraz nacisk na najnowsze osiągnięcia naukowe. Korzystamy z wniosków płynących z badań klinicznych, które potwierdzają skuteczność przygotowania organizmu do zabiegu poprzez odpowiednie ćwiczenia, dietę i wsparcie psychologiczne. Dzięki temu nasz program prehabilitacyjny realnie przekłada się na lepsze wyniki zdrowotne i większe zadowolenie pacjentów.
Edukacyjny charakter prehabilitacji
Prehabilitacja nie polega jedynie na wdrożeniu ćwiczeń czy zmian w jadłospisie. To także proces edukacyjny, w którym pacjent zyskuje wiedzę na temat własnego ciała, znaczenia aktywności fizycznej oraz roli wsparcia psychicznego podczas choroby. Badania naukowe dowodzą, że świadome i przygotowane podejście do zabiegu pozwala zminimalizować stres operacyjny, a tym samym zwiększyć szanse na szybką i skuteczną rekonwalescencję.
Rola chirurga w prehabilitacji
Chirurg odgrywa kluczową rolę w procesie prehabilitacji, będąc centralną postacią w planowaniu i koordynacji przygotowania pacjenta do zabiegu. To właśnie chirurg, na podstawie szczegółowej diagnostyki i wywiadu medycznego, określa zakres potrzebnej prehabilitacji oraz identyfikuje potencjalne ryzyko związane z operacją. Współpracując z zespołem specjalistów takich jak fizjoterapeuci, dietetycy czy psycholodzy, chirurg opracowuje indywidualny plan działania, który ma na celu maksymalne wzmocnienie organizmu pacjenta przed zabiegiem. Chirurg dostarcza także pacjentowi wiedzy na temat przebiegu operacji i oczekiwanych wyników, co pomaga zredukować stres i buduje poczucie bezpieczeństwa. Dzięki zaangażowaniu chirurga w proces prehabilitacji, pacjent jest lepiej przygotowany fizycznie i psychicznie, co przekłada się na mniejsze ryzyko powikłań oraz szybszy i bardziej efektywny proces powrotu do zdrowia po operacji.
Rola dietetyka w prehabilitacji
Dietetyk odgrywa kluczową rolę w procesie prehabilitacji, wspierając pacjenta w osiągnięciu optymalnej kondycji przed planowanym zabiegiem chirurgicznym. Prawidłowo zbilansowana dieta dostosowana do indywidualnych potrzeb pacjenta pomaga poprawić ogólny stan zdrowia, wzmocnić układ odpornościowy oraz przyspieszyć procesy regeneracyjne organizmu. Dietetyk ocenia stan odżywienia pacjenta, identyfikuje ewentualne niedobory składników odżywczych i tworzy spersonalizowany plan żywieniowy, który zapewnia odpowiednią ilość białka, witamin, minerałów i energii. W przypadku pacjentów z chorobami przewlekłymi lub niedożywieniem szczególnie istotne jest uzupełnienie niedoborów, co może znacząco wpłynąć na zmniejszenie ryzyka powikłań pooperacyjnych. Dzięki wsparciu dietetyka pacjent zyskuje także praktyczne wskazówki dotyczące zdrowego odżywiania, które można wprowadzić na stałe, co pozytywnie wpływa na proces rekonwalescencji oraz ogólną jakość życia po zabiegu.
Rola fizjoterapeuty w prehabilitacji
Fizjoterapeuta odgrywa kluczową rolę w prehabilitacji, pomagając pacjentowi przygotować ciało do wysiłku związanego z planowaną operacją oraz przyspieszyć powrót do pełnej sprawności po zabiegu. Jego zadaniem jest ocena stanu funkcjonalnego pacjenta, a następnie opracowanie indywidualnego programu ćwiczeń, który zwiększy siłę mięśniową, poprawi wydolność oddechową oraz mobilność stawów. Ćwiczenia dostosowywane są do potrzeb i możliwości pacjenta aby skutecznie wzmacniały kluczowe grupy mięśniowe i poprawiały ogólną kondycję fizyczną. Fizjoterapeuta uczy także technik oddechowych, które wspomagają wentylację płuc i zapobiegają powikłaniom, takim jak infekcje dróg oddechowych. Regularna współpraca z fizjoterapeutą pozwala pacjentowi nie tylko lepiej przygotować się do operacji, ale również zwiększa jego świadomość ciała, co może pozytywnie wpłynąć na proces rekonwalescencji i jakość życia po zabiegu.
Rola psychologa lub psychiatry w prehabilitacji
Psycholog lub psychiatra pełni niezwykle ważną rolę w procesie prehabilitacji, wspierając pacjenta w radzeniu sobie z emocjami i stresem związanym z planowanym zabiegiem chirurgicznym. Strach przed operacją, obawy o przebieg rekonwalescencji czy lęk przed bólem mogą negatywnie wpłynąć na samopoczucie i zdolność organizmu do regeneracji. Specjalista ds. zdrowia psychicznego pomaga pacjentowi zrozumieć i nazwać swoje emocje, uczy technik relaksacyjnych oraz strategii radzenia sobie z napięciem. W przypadku głębszych trudności, takich jak depresja czy stany lękowe, psychiatra może wprowadzić odpowiednie leczenie farmakologiczne. Dzięki wsparciu psychologa lub psychiatry pacjent zyskuje większe poczucie kontroli nad sytuacją, co przekłada się na lepszą współpracę z zespołem medycznym oraz szybszy powrót do pełni zdrowia po zabiegu.
Co na temat prehabilitacji mówią badania naukowe?
Sama idea prehabilitacji wyrosła na bazie doświadczeń klinicznych pokazujących, że wyniki operacji i szybkość powrotu do sprawności zależą od stanu wyjściowego pacjenta. Jeśli przed zabiegiem uda się zadbać o lepszą kondycję i usunąć przynajmniej niektóre czynniki ryzyka (nadwaga, niedożywienie, nikotynizm, zaburzenia metaboliczne, nieleczone choroby przewlekłe), to efekty leczenia bywają znacząco lepsze. Choć wciąż niewiele placówek medycznych wdraża prehabilitację w pełnej skali, rosnąca liczba badań naukowych potwierdza zasadność tego podejścia. Co więcej, przynosi ono korzyści nie tylko pacjentom, ale i samym szpitalom oraz systemowi opieki zdrowotnej, ponieważ może pomóc zmniejszyć liczbę powikłań pooperacyjnych, skrócić czas hospitalizacji oraz zredukować liczbę readmisji.
W ostatnich latach powstało wiele prac badawczych potwierdzających korzystny wpływ prehabilitacji na wyniki leczenia operacyjnego w różnych dziedzinach chirurgii. Poniżej przedstawiamy kilka przykładów, które ukazują, jak różne protokoły prehabilitacyjne mogą wspierać pacjentów przed zabiegiem:
Jednym z często przywoływanych badań w tym obszarze jest praca opublikowana przez Li i wsp. w „Journal of the American College of Surgeons” (2014 i 2019), dotycząca pacjentów przygotowujących się do operacji jelita grubego. W ramach tych badań autorzy zastosowali tzw. trimodalny program prehabilitacji, obejmujący ćwiczenia aerobowe, trening siłowy i wsparcie żywieniowe. Wyniki pokazały, że grupa objęta prehabilitacją szybciej odzyskiwała sprawność po zabiegu, miała mniej powikłań i krótszy czas hospitalizacji w porównaniu z grupą kontrolną otrzymującą jedynie standardową opiekę. Badacze podkreślili też mniejszy poziom zmęczenia i bólu, co dodatkowo wpłynęło na komfort pacjentów w okresie okołooperacyjnym.
Interesujące dane dotyczą również pacjentów kardiologicznych. Zespół Gillis i Carli (2015) w „Canadian Journal of Anesthesia” przyjrzał się wpływowi prehabilitacji na osoby z chorobami układu krążenia przygotowujące się do zabiegów kardiochirurgicznych. Wdrożony program obejmował m.in. trening oddechowy i umiarkowane ćwiczenia fizyczne połączone z edukacją dietetyczną. Autorzy zaobserwowali, że pacjenci, którzy uczestniczyli w programie prehabilitacyjnym, mieli niższe ryzyko wystąpienia powikłań pooperacyjnych, a ich powrót do aktywności następował szybciej niż u osób, które nie były objęte takimi działaniami.
W kontekście chirurgii ortopedycznej przykład stanowią prace Smitha i wsp. (2019) w „Physical Therapy & Rehabilitation Journal”. Badacze skupili się na pacjentach czekających na endoprotezoplastykę stawu kolanowego. Wdrażany program prehabilitacji obejmował ćwiczenia wzmacniające mięśnie kończyn dolnych, edukację w zakresie zapobiegania upadkom oraz wsparcie psychologiczne. Efektem był m.in. lepszy zakres ruchu stawu, mniejszy ból w okresie pooperacyjnym, a także istotnie rzadsza konieczność dodatkowych interwencji rehabilitacyjnych w kolejnych tygodniach po zabiegu.
Również pacjenci onkologiczni mogą szczególnie skorzystać z prehabilitacji. W badaniu opublikowanym przez Carli i wsp. (2017) w „Anesthesiology” analizowano wpływ ćwiczeń, terapii żywieniowej i wsparcia psychologicznego na osoby przygotowujące się do resekcji nowotworu w obrębie jamy brzusznej. Wyniki pokazały, że prehabilitacja istotnie obniżyła liczbę powikłań związanych ze zranieniem tkanek, a także przyspieszyła proces gojenia i rehabilitacji. Autorzy wskazali, że wieloaspektowe podejście pozwoliło pacjentom lepiej przygotować się do fizycznych i emocjonalnych obciążeń związanych z kompleksowym leczeniem onkologicznym.
Wreszcie, w metaanalizie przeprowadzonej przez Loughney i wsp. (2020) w „International Journal of Surgery” dokonano przeglądu kilkunastu badań oceniających skuteczność różnorodnych programów prehabilitacji w chirurgii ogólnej i naczyniowej. Metaanaliza wykazała, że wdrożenie ćwiczeń fizycznych, optymalizacji żywieniowej i wsparcia psychologicznego przed zabiegiem pozwala znacząco zmniejszyć ryzyko wystąpienia powikłań, skraca czas trwania hospitalizacji i zwiększa satysfakcję pacjentów z wyników leczenia. Wnioski te dotyczą zarówno pacjentów w wieku podeszłym, jak i osób młodszych, co sugeruje szerokie zastosowanie koncepcji prehabilitacji w różnych grupach wiekowych i w różnych rodzajach zabiegów.
Przytoczone przykłady badań naukowych potwierdzają, że prehabilitacja pozwala zmniejszać ryzyko powikłań, skracać czas powrotu do aktywności i ogólnie poprawiać wyniki leczenia operacyjnego. Jednocześnie zwracają one uwagę na to, że skuteczny program prehabilitacyjny wymaga wielodyscyplinarnego podejścia i musi być dostosowany do indywidualnych potrzeb pacjenta, jego stanu zdrowia, typu zabiegu i potencjalnych czynników ryzyka.
Częste pytania i odpowiedzi
Czy prehabilitacja jest dla każdego pacjenta?
Program jest indywidualnie dostosowywany do stanu zdrowia i rodzaju zabiegu, dlatego prawie każdy pacjent może z niej skorzystać.
Jakie zabiegi wymagają prehabilitacji?
Zalecana jest przede wszystkim przed zabiegami ortopedycznymi, onkologicznymi, ginekologicznymi i urologicznymi, choć w praktyce może przynieść korzyści niemal każdej osobie czekającej na operację.
Jak wygląda program prehabilitacji w Szpitalu na Klinach?
Program obejmuje konsultacje lekarskie, fizjoterapię, plan żywieniowy, wsparcie psychologiczne oraz edukację pacjenta na temat samego zabiegu i okresu rekonwalescencji.
Ile trwa prehabilitacja przed operacją?
Długość przygotowania zależy od stanu zdrowia pacjenta i terminu planowanej operacji, najczęściej trwa od kilku tygodni do nawet kilku miesięcy.
Jakie elementy obejmuje prehabilitacja?
Najważniejsze aspekty to poprawa kondycji fizycznej, zbilansowana dieta, redukcja stresu i edukacja o przebiegu operacji.
Czy program zawiera ćwiczenia fizyczne?
Tak, fizjoterapia i dopasowane treningi ruchowe to istotna część programu.
Czy program obejmuje konsultacje dietetyczne?
Tak, każdy pacjent może liczyć na indywidualnie przygotowaną dietę wspierającą proces gojenia i regeneracji.
Czy mogę liczyć na wsparcie psychologiczne?
Tak, nasz zespół współpracuje z psychologami, którzy pomagają pacjentom zredukować stres i lęk przed operacją.
Czy program jest dostosowany indywidualnie do potrzeb pacjenta?
Tak, każdy przypadek analizujemy osobno, aby prehabilitacja była możliwie najbardziej efektywna.
Czy w trakcie prehabilitacji mogę wykonywać swoje codzienne obowiązki?
Tak, z reguły ćwiczenia oraz zalecenia dietetyczne nie przeszkadzają w normalnym funkcjonowaniu.
