Niskie ciśnienie. Czy może być niebezpieczne dla naszego zdrowia?

Niskie ciśnienie krwi znane również jako hipotonia lub niedociśnienie to stan, w którym ciśnienie tętnicze jest niższe niż normy przyjęte dla populacji ogólnej. U osoby zdrowej normy ciśnienia tętniczego krwi oscylują wokół 120–129/80–84 mmHg. Idealnie gdy ciśnienie wynosi 120/80 mmHg. Jeżeli wartości te spadają poniżej 90/60 mmHg mamy do czynienia z niskim ciśnieniem krwi co oznacza, że siła  z jaką krew wywiera nacisk na ściany tętnic w trakcie pracy serca jest zbyt słaba. Choć znacznie więcej uwagi poświęca się nadciśnieniu, czyli zbyt wysokiemu ciśnieniu krwi to hipotonia również może mieć poważne konsekwencje zdrowotne. W niektórych przypadkach niskie ciśnienie krwi może być nie tylko uciążliwe, ale także niebezpieczne dla zdrowia a nawet życia. W niniejszym artykule omówimy czym jest niskie ciśnienie, jakie są jego przyczyny, objawy  a przede wszystkim – czy może ono stanowić zagrożenie dla naszego zdrowia.

Czym jest niskie ciśnienie krwi?

Niskie ciśnienie krwi definiuje się jako stan, w którym ciśnienie skurczowe spada poniżej 90 mmHg  a rozkurczowe poniżej 60 mmHg. U zdrowych osób, które nie odczuwają żadnych niepokojących objawów takie wartości mogą być normalne i nie stanowią zagrożenia. Problem pojawia się gdy niskie ciśnienie powoduje dolegliwości takie jak zawroty głowy, omdlenia, osłabienie czy zaburzenia widzenia. W takich przypadkach niedociśnienie może wskazywać na obecność poważnych problemów zdrowotnych, które wymagają diagnozy i leczenia.

Przyczyny niskiego ciśnienia krwi

Przyczyn niskiego ciśnienia krwi jest wiele a ich dokładne określenie jest kluczowe dla wyboru odpowiedniego leczenia. Niedociśnienie może mieć charakter pierwotny, czyli występować bez wyraźnej przyczyny lub wtórny, będący wynikiem innych schorzeń.

Pierwotne niedociśnienie jest często dziedziczne i może występować u osób zdrowych, zwłaszcza u młodych kobiet. Jest to zazwyczaj łagodna forma hipotensji, która nie wymaga leczenia o ile nie powoduje poważnych objawów. Tego typu niedociśnienie może być związane z uwarunkowaniami genetycznymi co oznacza, że w rodzinach gdzie występuje ten problem, może on być przekazywany z pokolenia na pokolenie.

Wtórne niedociśnienie jest częściej spotykane i może być wynikiem różnych schorzeń. Należą do nich choroby serca takie jak niewydolność serca, arytmie a także zawał serca. Choroby endokrynologiczne, w tym niedoczynność tarczycy, choroba Addisona czy niedoczynność przysadki mózgowej również mogą prowadzić do spadku ciśnienia krwi. Zatrucia, odwodnienie, krwotoki wewnętrzne, infekcje oraz niektóre leki takie jak diuretyki, leki na nadciśnienie, antydepresanty czy leki na chorobę Parkinsona także  mogą przyczyniać się do rozwoju hipotensji.

Innym ważnym czynnikiem spadku ciśnienia są gwałtowne zmiany pozycji ciała, zwłaszcza szybkie wstawanie z pozycji siedzącej lub leżącej. Ortostatyczne niedociśnienie, które występuje w takich sytuacjach jest wynikiem nieprawidłowej regulacji napięcia naczyń krwionośnych co prowadzi do chwilowego spadku ciśnienia krwi i może skutkować zawrotami głowy a nawet omdleniami.

Objawy niskiego ciśnienia krwi

Objawy niskiego ciśnienia krwi mogą być różnorodne i zależą od tego jak szybko i jak mocno ciśnienie spada. Do najczęściej występujących dolegliwości związanych z hipotensją należą:

• zawroty głowy: uczucie niestabilności, które nasila się przy nagłych zmianach pozycji ciała.
• omdlenia: krótkotrwała utrata przytomności spowodowana nagłym spadkiem przepływu krwi do mózgu.
• zmęczenie i osłabienie: ogólne uczucie braku energii, które utrudnia wykonywanie codziennych czynności.
• zaburzenia widzenia: często opisywane jako zamazany obraz lub „mroczki” przed oczami.
• nudności: uczucie mdłości, które może być wynikiem niedostatecznego zaopatrzenia narządów wewnętrznych w krew.
• zimne poty: objaw związany z reakcją organizmu na spadek ciśnienia, który próbuje przywrócić równowagę.

W niektórych przypadkach, zwłaszcza gdy niedociśnienie jest spowodowane poważnymi schorzeniami mogą wystąpić objawy takie jak przyspieszony puls, duszność, ból w klatce piersiowej a nawet wstrząs.

Czy niskie ciśnienie krwi może zagrażać naszemu zdrowiu?

Niskie ciśnienie krwi w większości przypadków nie jest bezpośrednim zagrożeniem dla życia, jednak w pewnych sytuacjach może prowadzić do poważnych komplikacji a nawet stanowić zagrożenie życia. Jednym z najbardziej niebezpiecznych stanów związanych z niedociśnieniem jest wstrząs hipowolemiczny, który może być wynikiem znacznej utraty krwi, odwodnienia lub ciężkich oparzeń. Wstrząs ten prowadzi do krytycznego spadku ciśnienia krwi  co z kolei skutkuje niedostatecznym zaopatrzeniem narządów w tlen i substancje odżywcze, co może prowadzić do ich uszkodzenia i niewydolności.

Podobnie, wstrząs septyczny wynikający z ciężkiej infekcji może prowadzić do nagłego spadku ciśnienia krwi, który zagraża życiu. W takich przypadkach kluczowe jest szybkie rozpoznanie i natychmiastowe podjęcie odpowiednich działań medycznych.

W przypadku osób starszych niskie ciśnienie krwi może prowadzić do poważnych powikłań, zwłaszcza jeśli towarzyszy mu ortostatyczne niedociśnienie. Nagłe spadki ciśnienia przy wstawaniu mogą prowadzić do upadków, które w tej grupie wiekowej są szczególnie niebezpieczne i mogą skutkować złamaniami, w tym złamaniami biodra, które są trudne w leczeniu i obciążone wysokim ryzykiem powikłań.

Osoby z przewlekłym niskim ciśnieniem krwi mogą doświadczać przewlekłego zmęczenia, co znacząco obniża jakość życia. Choć sama hipotonia rzadko prowadzi bezpośrednio do zgonu, jej skutki mogą przyczynić się do rozwoju stanów, które zagrażają życiu, zwłaszcza jeśli nie są one odpowiednio zarządzane.

Niskie ciśnienie u kobiet w ciąży – czy jest powodem do zmartwień?

Niskie ciśnienie krwi jest dość częstym zjawiskiem u kobiet w ciąży. Zmiany w układzie krążenia i hormonalne, które zachodzą w ciele kobiety w tym szczególnym okresie  mogą prowadzić do spadków ciśnienia krwi, co niekiedy budzi obawy przyszłych mam. W trakcie ciąży organizm kobiety przechodzi przez szereg zmian fizjologicznych, które mają na celu dostosowanie się do potrzeb rozwijającego się dziecka. Jedną z najważniejszych zmian jest rozszerzenie naczyń krwionośnych oraz zwiększenie objętości krwi krążącej. Hormony ciążowe, zwłaszcza progesteron odgrywają tutaj kluczową rolę ponieważ powodują rozluźnienie ścian naczyń krwionośnych. To rozszerzenie naczyń może prowadzić do obniżenia ciśnienia krwi, zwłaszcza w pierwszym i drugim trymestrze ciąży. Warto również zauważyć, że rosnąca macica może naciskać na żyłę główną dolną, co w pewnych pozycjach ciała (np. leżenie na plecach) może utrudniać powrót krwi do serca, tym samym obniżając ciśnienie krwi. Zmiany w diecie, zwiększone zapotrzebowanie na płyny oraz większa skłonność do odwodnienia również mogą przyczynić się do wystąpienia niedociśnienia.

W większości przypadków niskie ciśnienie w ciąży nie stanowi poważnego zagrożenia ani dla matki ani dla dziecka. Jest to normalna reakcja organizmu na zmiany, które zachodzą w ciele kobiety podczas ciąży. Jednak w niektórych sytuacjach, zwłaszcza gdy niedociśnienie prowadzi do częstych omdleń lub silnych zawrotów głowy konieczna jest konsultacja z lekarzem. Przewlekłe niedociśnienie może prowadzić do niedostatecznego przepływu krwi do narządów wewnętrznych, w tym do łożyska co w skrajnych przypadkach może wpływać na rozwój płodu.

Warto również zwrócić uwagę na ryzyko upadków związane z omdleniami. U kobiet w ciąży upadki mogą być szczególnie niebezpieczne, zarówno dla matki jak i dla dziecka. Dlatego ważne jest aby unikać sytuacji, które mogą prowadzić do gwałtownego spadku ciśnienia, takich jak szybkie wstawanie czy długotrwałe stanie.

Jakie są sposoby leczenia niskiego ciśnienia krwi?

Leczenie niskiego ciśnienia krwi zależy od przyczyny tego stanu. W przypadkach gdy niedociśnienie jest łagodne i nie powoduje poważnych objawów leczenie może nie być konieczne. W innych przypadkach kluczowe jest leczenie podstawowego schorzenia, które jest przyczyną hipotensji.

Jednym z podstawowych zaleceń dla osób z niskim ciśnieniem krwi jest zwiększenie spożycia soli, która pomaga podnieść ciśnienie krwi. Ważne jest jednak aby takie zmiany w diecie były konsultowane z lekarzem, zwłaszcza u osób z innymi schorzeniami takimi jak choroby serca.

Spożywanie większej ilości płynów jest kolejnym krokiem, który może pomóc w zwiększeniu objętości krążącej krwi, co z kolei podnosi ciśnienie. Osoby cierpiące na niedociśnienie ortostatyczne powinny unikać nagłych zmian pozycji ciała i mogą korzystać z kompresyjnych pończoch, które pomagają zapobiegać nagłym spadkom ciśnienia.

W przypadkach gdy niskie ciśnienie jest wynikiem przyjmowania leków, lekarz może zmienić dawkowanie lub zaproponować inne środki farmakologiczne. W niektórych sytuacjach stosuje się również leki, które podnoszą ciśnienie krwi, zwłaszcza gdy inne metody leczenia nie przynoszą efektów.

Niskie ciśnienie krwi, choć często bagatelizowane to może mieć poważne konsekwencje zdrowotne. W niektórych przypadkach hipotonia może prowadzić do stanów zagrażających życiu takich jak wstrząs hipowolemiczny czy septyczny. Dlatego ważne jest aby osoby z niskim ciśnieniem krwi były świadome objawów, które mogą wskazywać na poważniejsze problemy, i niezwłocznie szukały pomocy medyczne  jeśli takie objawy wystąpią. Odpowiednie leczenie i profilaktyka mogą pomóc w zarządzaniu niskim ciśnieniem krwi i zapobiec powikłaniom, które mogą stanowić zagrożenie dla zdrowia i życia.