Atak pęcherzyka żółciowego
Nigdy nie myślimy o naszym pęcherzyku żółciowym, dopóki nie doświadczymy silnego, przeszywającego bólu, który występuje podczas zapalenia pęcherzyka żółciowego. Ból może być tępy, silny albo obezwładniający. Istnieje wiele objawów, których doświadczają ludzie podczas typowego „ataku pęcherzyka żółciowego”. Najczęściej ma on miejsce po zjedzeniu wysokotłuszczowego posiłku i może trwać od 30 minut do 2 godzin, a nawet dłużej. Tłusty posiłek nie zawsze jest przyczyną ataku i czasami pacjenci z uszkodzonymi pęcherzykami żółciowymi nie odczuwają bólu po niektórych wysokotłuszczowych posiłkach, ale odczuwają ból po innym posiłku o mniejszej zawartości tłuszczu. Najczęstszy objaw zaczyna się od bólu w prawej górnej części brzucha poniżej klatki piersiowej i może rozprzestrzeniać się na prawy bark z przodu lub z tyłu, między łopatkami oraz w poprzek górnej części brzucha lub dolnej części klatki piersiowej. Z tymi objawami mogą również wystąpić nudności lub wymioty. Rzadziej ból może być zlokalizowany w lewym górnym kwadrancie brzucha lub prawym dolnym kwadrancie. Czasami występują tylko nudności bez stałego bólu brzucha. Ze względu na tę zmienność, lekarze muszą mieć dużą czujność podczas oceny pacjentów z którąkolwiek z tych dolegliwości. O tym jakie są objawy ataku pęcherzyka żółciowego rozmawiamy z dr. n. med. Robertem Balawender – specjalistą w zakresie chirurgii ogólnej i onkologicznej z krakowskiego Szpitala na Klinach.
Jak powstają kamienie żółciowe?
Pęcherzyk żółciowy to mały narząd w kształcie gruszki tuż pod wątrobą, który przechowuje i uwalnia żółć do jelita cienkiego w celu trawienia tłuszczów. Jeśli żółć zawiera zbyt dużo cholesterolu lub bilirubiny, może to prowadzić do powstawania kamieni żółciowych. Kamienie żółciowe mogą również tworzyć się, jeśli pęcherzyk żółciowy nie opróżnia się całkowicie lub wystarczająco często. Nadmiar materii w żółci tworzy kryształy, które zlepiają się, tworząc kamienie. Rozmiar kamieni żółciowych waha się od drobinki piasku do piłki golfowej.
Atak pęcherzyka żółciowego najczęściej spowodowany jest kamicą pęcherzyka, której powikłaniem może być stan zapalny, gdy kamienie żółciowe zostają zainfekowane bakteriami na swojej powierzchni, gdy podrażniają wnętrze pęcherzyka żółciowego podczas skurczu pęcherzyka żółciowego lub gdy przemieszczają się na zewnątrz pęcherzyka żółciowego i blokują przepływ żółci poprzez zatykanie przewodu żółciowego. Dolegliwości bólowe są wynikiem skurczów pęcherzyka żółciowego lub dróg żółciowych. Wielu pacjentów, którzy nawet nie mają kamieni żółciowych, doświadcza ataków pęcherzyka żółciowego. Liczna grupę operowanych pacjentów stanowią osoby, które nie mają kamieni, ale cierpią na dysfunkcję pęcherzyka żółciowego lub „przewlekłe zapalenie pęcherzyka żółciowego bezkamicze”.
Jakie są objawy ataku pęcherzyka żółciowego?
Ból spowodowany atakiem pęcherzyka żółciowego zazwyczaj różni się od innych rodzajów bólu brzucha. Jest to ból nagły, ostry, który może trwać kilka minut lub nawet kilka godzin. Występują również skurcze lub tępy ból w prawej górnej części brzucha, promieniowanie bólu do górnej części pleców lub barku. Zdarza się również przeszywający ból tuż pod mostkiem. Czasami występuje ból w dole klatki piersiowej, który niekiedy jest mylony z zawałem serca. Inne dolegliwości charakterystyczne dla ataku pęcherzyka żółciowego to:
- Gorączka
- Dreszcze
- Mdłości
- Wymioty
- Zażółcenie skóry i białek oka
- Ciemny mocz
- Stolce o jasnym lub pastowatym wyglądzie
Atak pęcherzyka żółciowego może prowadzić do licznych komplikacji.
Diagnostyka pęcherzyka żółciowego
Diagnostyka pęcherzyka żółciowego odbywa się przede wszystkim w oparciu o badanie USG.
Badanie USG obrazuje złogi, ułatwia ocenę wielkości pęcherzyka żółciowego oraz szerokość dróg żółciowych. Dodatkowo w razie podejrzenia kamicy przewodowej, lekarz na ogół zleca badanie wskaźników wątroby w surowicy oraz stężenie bilirubiny ze zwróceniem uwagi na frakcję bilirubiny sprzężonej. Wyniki badań wraz z charakterystycznymi objawami oraz obrazem badania USG jamy brzusznej warunkują dalsze postępowanie. Mogą być zlecone również dodatkowe badania obrazowe np. rezonans magnetyczny.
Jak wygląda leczenie pęcherzyka żółciowego?
Najczęstszym i zalecanym sposobem leczenia kamieni żółciowych jest leczenie chirurgiczne. Operacja usunięcia pęcherzyka żółciowego nazywa się cholecystektomią. Jest to jedna z najczęstszych operacji wykonywanych u dorosłych. Pęcherzyk żółciowy nie jest życiowo kluczowym organem, można bez niego normalnie żyć. Zabieg przeprowadza się z znieczuleniu ogólnym. Chirurg może wykonać dwa rodzaje operacji pęcherzyka żółciowego
Cholecystektomia laparoskopowa
Zdecydowana większość cholecystektomii jest wykonywana za pomocą laparoskopii, po której której pacjenci opuszczają szpital na następny dzień po zabiegu. Cholecystektomia laparoskopowa stała się złotym standardem operacji na początku lat 90-tych zamiast tradycyjnej „cholecystektomii otwartej”.
Cholecystektomia otwarta
Ta operacja może być wymagana w przypadku trudności technicznych w trakcie laparoskopii. Ale te operacje powinny być rzadkie przy dzisiejszej technologii i doświadczeniu chirurga z techniką laparoskopową. W wyniku operacji otwartej pobyt w szpitalu jest wydłużony, ból pooperacyjny wzrasta, a powikłania takie jak zrosty pooperacyjne i przepukliny pooperacyjne występują częściej. Operacje otwartego pęcherzyka żółciowego powinny być wykonywane rzadko i tylko w ostateczności.
