Rak jelita grubego jest aktualnie w Polsce drugą najczęstszą przyczyną zgonów nowotworowych u mężczyzn (ok. 7 tys.) i trzecią u kobiet ( ok. 5,5 tys.). Ryzyko zachorowania na raka jelita grubego w ciągu całego życia u osób bez czynników ryzyka i obciążeń genetycznych, wynosi około 5%, natomiast u osób z obciążonym wywiadem ryzyko to wzrasta dwukrotnie. Szansa na skuteczne wyleczenie raka jelita grubego jest największa we wczesnym stadium zaawansowania choroby, ale niestety w Polsce przypadku ok. 25% pacjentów diagnozę stawia się w zaawansowanych stadiach rozwoju choroby, co wpływa na rokowania. Dlatego tak ważne są badania profilaktyczne, o które powinno się zadbać już po ukończeniu 40 roku życia.
Rak jelita grubego – jak się rozwija
W większości przypadków początkiem rozwoju raka jelita grubego jest pojawienie się niewielkich polipów, które zbudowane są ze zmutowanych komórek nabłonka jelita grubego. Polipy są zjawiskiem powszechnym i występują u większość ludzi, ale w niektórych przypadkach mogą zachodzić w nich mutacje, powodując powstanie i rozrost komórek nowotworowych. Dlatego tak ważne jest diagnozowanie polipów w postaci łagodnych gruczolaków, ponieważ ich usunięcie zapobiega ich przekształceniu się w inwazyjny nowotwór.
Rak jelita grubego – badania profilaktyczne
W wykrywaniu raka jelita grubego dużą rolę odgrywają badania przesiewowe, do których zalicza się:
- badanie na krew utajoną w kale, które powinno być wykonywane co 12 miesięcy u osób po 50. roku życia. Badanie to pozwala zmniejszyć umieralność na raka jelita grubego o ok. 16% a pozytywny wynik badania jest zawsze jednoznacznym wskazaniem do wykonania kolonoskopii,
- kolonoskopia, czyli badanie endoskopowe, które powinno się wykonywać co 10 lat po ukończeniu 40 roku życia. Badanie to oprócz możliwości dokładnej oceny budowy ścian jelita grubego pozwala również usunąć niewielkich rozmiarów polipy oraz pobrać wycinek podejrzanych zmian do badania histopatologicznego.
Rak jelita grubego – prewencja i zmiana złych nawyków
Specjaliści jednogłośnie podkreślają, że oprócz badań profilaktycznych warto zadbać także o zmianę nawyków, które mogą zwiększać ryzyko zachorowania na raka jelita grubego. Niewątpliwie do złych nawyków należy przede wszystkim niedostateczna aktywność fizyczna lub jej brak, otyłość oraz zła dieta. Aby zmniejszyć ryzyko zachorowania na raka jelita grubego, warto zadbać o dietę bogatą w błonnik, warzywa i owoce przy jednoczesnym ograniczeniu spożywania nasyconych kwasów tłuszczów i czerwonego mięsa. Warto również zrezygnować z palenia tytoniu oraz nadużywania alkoholu.
